De historische steden Hoorn, Medemblik en Enkhuizen in Westfriesland vormen met elkaar de “Gouden Driehoek”. In de Gouden Eeuw bloeiden deze steden op en waren hun havens belangrijk voor de VOC. Vandaag de dag kun je nog veel sporen van die tijd terug zien en dat maakt het de moeite waard om een bezoek aan deze steden te brengen. 

De steden van de Gouden driehoek

Je kunt er voor kiezen elke stad van de Gouden Driehoek met een ‘eigen’ bezoekje te vereren, maar je kunt de Gouden driehoek ook in één dag afleggen per stoomtram en boot.

Hoorn

Hoorn is de grootste stad van de drie steden. In de Gouden Eeuw was Hoorn hét economische centrum ten noorden van het IJ. Hoorn lag namelijk aan een belangrijke handelsroute. Dit betekende dat niet alleen de VOC maar ook de WIC zich hier vestigden. Het is dan ook niet zo vreemd dat de meeste monumenten in Hoorn uit deze tijd komen. Zo kun je vandaag de dag nog steeds pakhuizen uit die tijd zien. Het pakhuis “Onder de Boompjes”, gelegen aan de gelijknamige straat,  is het oudste en eerste pakhuis van de VOC. Dit pakhuis is gebouwd in 1606. Vlakbij het water, aan de Binnenluiendijk 3, vind je nog een origineel koopmanshuis uit de 17e eeuw: het Museumhuis Bonck. Het huis is gebouwd in 1624 en vandaag te dag te bezichtigen. Hier kun je zien hoe zo’n traditioneel huis in die tijd eruit zag. 

In het Westfries Museum vind je nog vele (kunst)voorwerpen uit de Gouden Eeuw waardoor je een goed beeld krijgt van het leven in die tijd. Het museum is gevestigd in het oude 17e eeuwse pand van het Statencollege. Dat geeft het museum een authentieke sfeer en mede door de klassieke inrichting van de diverse kamers met originele meubels, lijkt het als je de deur eenmaal door bent, alsof je zelf een stap terug hebt gedaan in de tijd.

Hoewel je Hoorn nu misschien vooral met de VOC tijd associeert, is er ook een prachtig museum over een latere periode, namelijk de 20ste eeuw. Het Museum van de Twintigste eeuw laat door middel van honderden attributen en ingerichte kamers het leven in deze eeuw zien. Je kunt het zo gek niet bedenken, of het is er. Wat te denken van bijvoorbeeld de ontwikkeling van de telefoon en de televisie? Maar ook is er een uitgebreide collectie speelgoed. Het leukste zijn de volledig ingerichte woonvertrekken waarbij je misschien nog wel zaken herkent van het vroegere huis van jouw ouders of van de foto's van vroeger.  

Medemblik

Medemblik is de oudste stad in Westfriesland. Deze plaats kreeg in 1289 als eerste stadsrechten. Het is de kleinste stad van de drie steden uit de Gouden Driehoek. Medemblik leent zich uitstekend voor een stadswandeling. Tijdens een rondje Medemblik kom je onder meer langs het Scheve Huis (Vooreiland 10,11,12).  Dit zijn 17e-eeuwse panden waarvan de gevel bewust naar voren helt. Ook een bezoek aan het Radboud Kasteel en de haven mag niet ontbreken. In Medemblik vind je ook nog een klein Bakkerijmuseum. 

Enkhuizen

Enkhuizen kende in haar hoogtijdagen in de Gouden Eeuw meer inwoners (ruim 25.000) dan vandaag de dag. De stad had de grootste haringvloot uit die tijd en was een belangrijke handelsstad vanwaar vele schepen van de VOC en de WIC over de zeeën trokken. De betekenis van de Zuiderzee en het leven in die tijd kun je goed terug zien in het Zuiderzeemuseum. Je vindt in het buitenmuseum vele panden uit die tijd en je kunt er heerlijk struinen over de keitjes en zien hoe men in die tijd leefde. Sommige huisjes kun je ook van binnen bekijken. Als je geluk hebt, zijn de bewoners thuis en ben je getuige van hun dagelijkse bezigheden. Of je komt ze zomaar tegen op straat. Buiten het seizoen, is het buitenmuseum beperkt geopend en kun je alleen naar het binnenmuseum. 

Enkhuizen is ook zeer de moeite waard voor een stadswandeling. Je komt nog overblijfselen tegen van de oude stadsmuren waaronder de toegangspoort (beter bekend als de Drommedaris) en in het oude stadscentrum staan nog veel historische gebouwen uit de 16e en 17e eeuw waaronder De Waag en het voormalige stadhuis. Ook de Westerkerk en de Zuiderkerk zijn de moeite waard om te bekijken

Wandel- en fietsroutes

In kader van het Gouden Eeuw jaar is er een speciale interactieve app ontwikkeld waarin je per stad een tour kunt volgen langs de bezienswaardigheden uit de Gouden Eeuw. In de app staat een route en je krijgt per bezienswaardigheid informatie van jouw virtuele stadsgids. Hiervoor is het wel handig om je GPSlocatie aan te zetten. Door de route te volgen, weet je zeker dat je niets mist en de app onthoudt waar je al geweest bent.  Je kunt de route zowel wandelend als per fiets afleggen. De app kun je downloaden in de App of Play store op jouw mobiele telefoon. 

Mocht je op een sportieve manier de steden willen ontdekken dan kun je kiezen om per fiets van stad naar stad te gaan. De gehele route is circa 63 kilometer maar je zou er ook een fietsdrie-daagse van kunnen maken zodat je genoeg tijd over hebt om de steden te ontdekken. Hier een suggestie voor een Gouden Driehoek fietsroute. Ook kun je op de website van de Gouden Eeuw Tour een knooppunten route vinden. 

Ontdekt de Gouden driehoek per tram en boot

Met de museumstoomtram in combinatie met het museumschip kun je in één dag de Gouden driehoek bezoeken. De museumstoomtram rijdt tussen Hoorn en Medemblik. In Medemblik kun je overstappen op de boot naar Enkhuizen. Natuurlijk kun je de route ook andersom afleggen en beginnen in Enkhuizen. 

De spoorlijn Hoorn-Medemblik dateert uit 1887. Sinds 1968 rijdt er een echte stoomtram over dit spoorlijntje. Vandaag de dag kun je nog steeds een ritje maken met deze historische tram tussen Hoorn en Medemblik. 

Op het station in Hoorn (gelegen naast het NS-station) is een museumterrein ingericht. Je kunt ongeveer één uur voor vertrek het terrein op en er valt genoeg te zien en beleven. Zo kun je de tentoonstelling De Tijdlijn bezoeken waar je aan de hand van foto’s, voorwerpen en beelden meer leert over de geschiedenis van de stoomtram. Ook is er op het terrein een werkend seinhuis te vinden. Het seinhuis is helaas niet origineel; dat wil zeggen dat het seinhuis vroeger niet op deze locatie stond maar in Gelderland en later is getransporteerd naar Hoorn. De seinen van de stoomtram worden echter wel vandaag de dag vanuit dit huisje bedient. De dienstdoende seinhuiswachter zal je daar graag alles over vertellen. Verder kun je in de werkplaats (het Bello Atelier) oude stoomlocomotieven en rijtuigen zien die worden opgeknapt. 

Een reis tussen Hoorn en Medemblik duurt ongeveer 1 uur en 20 minuten, afhankelijk van de stops die worden gemaakt. Onderweg rij je door het Westfriese landschap langs een aantal originele stationnetjes en het voelt alsof je terug bent gekeerd naar de 19e eeuw en begin 20ste eeuw. De route voert je langs Wognum-Nibbixwoud, Abbekerk-Lambertschaag, Twisk en Opperdoes. Kijk vooral goed naar buiten, soms zie je onderweg verrassingen zoals een oldtimer of personen gekleed in historische kledij. Onderweg wordt in ieder geval één stop gemaakt en kun je een kijkje nemen op de stations. Je ziet dan onder meer de originele wachtkamer, het kantoor voor de stationschef en op sommige stations zelfs de brievenbus. De stationschef legt daarover graag meer uit. 

In Medemblik heb je ongeveer 1 uur en 20 minuten de tijd voordat je weer met de tram terug gaat of verder gaat met de boot naar Enkhuizen. Hoewel je in Medemblik ook het Bakkerijmuseum of Kasteel Radboud kunt bezoeken, is de ervaring dat 1 uur en 20 minuten vrij krap is. Het beste kun je deze tijd benutten voor een stadswandeling. Bij het beginpunt in Hoorn krijg je een kaart met een suggestie voor een route van circa 2 tot 3 kilometer. 

Het museumschip vaart in ongeveer 75 minuten naar Enkhuizen vanaf Medemblik. Het is een monumentaal schip uit 1956. 

De museumstoomtram rijdt doorgaans tussen april en half oktober. Dit geldt ook voor het museumschip. Voor de exacte dienstregeling kun je kijken op de website van www.stoomtram.nl. Je kunt zelf kiezen of je de reis per tram én boot aflegt of alleen retour reist met de tram tussen Hoorn en Medemblik. Ook kun je kiezen voor een retour met het schip tussen Enkhuizen en Medemblik. Zo kun je je reis naar eigen voorkeur indelen.  Het beste kun je een kaartje van te voren reserveren. Zeker in het hoogseizoen zijn kaarten soms al twee weken van te voren uitverkocht. Bij het beginpunt in Hoorn is een horecapunt aanwezig. Op het station in Medemblik zijn ook drinken en wat snacks en snoep verkrijgbaar.

Geschreven door Lisan Kerstens op 27 Jul 2022 14:20.