Drenthe is een groene provincie en staat vooral bekend om de hunebedden. Het Drentse landschap wordt afgewisseld met schattige dorpjes als Orvelte en Oud-Aalden. Ook de voormalige strafkolonie Veenhuizen is de moeite waard om te bezoeken. 

Een bezoek aan Drenthe kan in elk seizoen. Op de zonnige en droge dagen kun je op hunebeddenjacht, naar een museumdorp of naar een openluchtmuseum. Al dan niet gecombineerd met een leuke fietstocht of een wandeling. Zodra het regent kun je naar het Drents Museum of een bezoek brengen aan het Gevangenismuseum in Veenhuizen.

Assen

Assen is de hoofdstad van de provincie. In deze stad is het Drents museum gevestigd. Een museum dat zich voornamelijk richt op de prehistorie van Drenthe. Je kunt er dan ook allerlei archeologische vondsten zien waaronder ook een aantal bijzondere veenlijken. 

Assen heeft niet zo heel veel bezienswaardigheden. Mocht je toch nog op zoek zijn naar iets bijzonders, dan is wellicht het Stoottroepenmuseum interessant. Dit museum ligt op militair terrein en je dient je dan ook te legitimeren bij de ingang van de kazerne. Het museum heeft een collectie over de historie van de stoottroepen. Zowel materiaal uit de Tweede Wereldoorlog als materiaal van recentere missies naar Bosnië, Irak en Afghanistan. Het museum is gratis te bezichtigen, maar heeft beperkte openingstijden. Raadpleeg dan ook de website om teleurstellingen te voorkomen.

Hunebedden

Drenthe staat bekend om de het grote aantal hunebedden. Een hunebed is een stenen grafkamer en deze werden ongeveer 5.000 jaar geleden gebouwd. Elk hunebed in Drenthe heeft een uniek nummer en je kunt dan ook een mooie fietsroute uitstippelen langs verschillende hunebedden. Wil je ze echter allemaal zien dan is de auto een handiger vervoersmiddel. Een handig overzicht is bijvoorbeeld dit overzicht met alle hunebedden in Drenthe op een kaart inclusief een lijst met coördinaten van de hunebedden. 

Het grootste hunebed is D27 bij Borger. Niet geheel toevallig is hier ook het Hunebedcentrum gevestigd. In dit museum leer je meer over het ontstaan en de bouw van hunebedden en zijn ook verschillende archeologische vondsten tentoongesteld. Het op één na grootste hunebed (D53) ligt bij Havelte in de natuur.

Orvelte

Orvelte is een monumentaal dorp met historische boerderijen en typisch Drentse huizen. Het heeft niets voor niets de status als ‘beschermd dorpsgezicht’. Hier ervaar je hoe het leven in Drenthe vroeger was. Het dorpje is grotendeels autovrij en daardoor kun je rustig slenteren door de oude straatjes. In het dorp zijn meerdere plekken waar oude ambachten worden uitgeoefend en gedurende de zomermaanden worden er vaak demonstraties gegeven die je tegen betaling kan bijwonen. Ook aan de inwendige mens is gedacht. Er zijn meerdere restaurantjes en bij de bakkertjes kun je lekkere verse koeken of brood kopen. Bij de Schapendrift vind je de bekende Schaapskooi van Orvelte.

In Orvelte staat ook het Jan Kruis museum. Een museum volledig gewijd aan de bekende tekenaar van de strip Jan, Jans en de kinderen. Ook vind je hier de kleinste dierentuin van Nederland: Zoo Bizar. Actuele informatie over activiteiten en bezienswaardigheden vind je op de website van Museumdorp Orvelte. 

De Schapendrift is het startpunt van een mooie wandeling van Staatsbosheer: ‘Oer ’t Veld-route’. Deze route leid je door het Drentse landschap. Je wandelt door akkerlanden en over de heide. Onderweg kom je een reconstructie van een boerderij tegen uit de IJzertijd. Zo zouden de boerderijen ongeveer 700 v. Chr. eruit hebben gezien. De wandelroute is circa 6 kilometer maar eventueel in te korten tot 4 kilometer. De lange route gaat door het Reijntjesbos. 

Je kunt in Orvelte tegen betaling parkeren aan de rand van het dorp. Er stopt ook een bus vlakbij. 

Ellert en Brammert 

Ellert en Brammert is een openluchtmuseum in Schoonoord. Het museum is een reis door de tijd en laat je zien hoe de mensen in Drenthe door de eeuwen heen woonden en leefden. Van een primitieve plaggenhut tot aan een arbeiderswoning. Op het terrein staan ook een schooltje, een kerk en drukkerij. Natuurlijk mogen de schapen en een hunebed ook niet ontbreken. Op het terrein staat ook een ouderwetse herberg waar je wat kan drinken en de traditionele Drentse koek kan eten. Ook zijn er snacks verkrijgbaar.  Kijk voor meer informatie over openingstijden op de website van Ellert en Brammert.

Veenhuizen 

Veenhuizen ligt ongeveer 15 kilometer van Assen. Hoewel het dorp al sinds de 14e eeuw bestaat, werd het pas echt bekend in 1818 toen de Maatschappij van Weldadigheid werd opgericht. Deze maatschappij maakte van Veenhuizen een zogeheten ‘Kolonie van Weldadigheid’. Er werden er in totaal zeven opgericht. Vanuit het gehele land werd het armere deel van de bevolking richting de koloniën gestuurd om de landen te bewerken en een nieuw bestaan op te bouwen.  De kolonie in Veenhuizen was in eerste instantie bedoeld voor de opvang van weeskinderen en vondelingen. Er was echter veel meer ruimte, daarom werd besloten om er een zogeheten strafkolonie te vestigen. Niet iedereen waarvan de Maatschappij het van belang achtte om te verhuizen naar een kolonie, ging hier namelijk vrijwillig naar toe. De dwanggestichten in Veenhuizen werden dan ook opengesteld voor bedelaars en zwervers. Zij werden de zogeheten verpleegden genoemd. 

De Maatschappij van Weldadigheid kwam in de tweede helft van de 19e eeuw in zwaar weer terecht. Eind 19e eeuw nam de Rijksoverheid de gestichten over en werd Veenhuizen alleen  nog maar gebruikt voor gevangenen en de verpleegden.  Langzamerhand komen er steeds meer gevangenen naar Veenhuizen en veranderd het dorp in 1970  een echt gevangenisdorp. Al die tijd was Veenhuizen een gesloten gemeenschap en kon je als buitenstaander niet het dorp in. Er was een speciale vergunning nodig en je kon er alleen wonen als je er werkte. Pas in 1984 werd het dorp opengesteld voor anderen. Vandaag de dag staan er nog steeds gevangenissen in het dorp.

De bekendste bezienswaardigheid in het dorp is het Gevangenismuseum. Dit museum is gevestigd in het oorspronkelijke gebouw van het Tweede Gesticht. In het gebouw is een tentoonstelling gevestigd die je meeneemt door de geschiedenis van Veenhuizen en de strafkolonie. Je leert meer over het ontstaan en de verschillende groepen mensen die hier hebben gezeten. Het is een uitgebreide interactieve expositie en je bent dan ook zo’n 1,5 uur tot 2 uur zoet. Na afloop kun je nog naar een bijgebouw waarin je gevangeniscellen uit verschillende periodes ziet.

Vanaf het Gevangenismuseum worden normaliter ook excursies georganiseerd. Zo kun je met de Boevenbus een ritje maken langs de voormalige werkplekken van de inwoners van de kolonie en zie je de hedendaagse gevangenissen. Ook wordt er regelmatig een rondleiding georganiseerd door de voormalige gevangenis de Rode Pannen. Deze gevangenis was tot 2008 in gebruik. De rondleiding wordt gegeven door een oud-medewerker. Bezoek de website van het Gevangenismuseum voor actuele informatie over of de excursies inmiddels weer worden georganiseerd.

Het dorp Veenhuizen is een bezienswaardigheid op zich. Er zijn meerdere wandelroutes uitgezet die je kennis laten maken met verschillende aspecten van het dorp. Het startpunt van de wandelroutes is te vinden bij de parkeerplaats. Zo leidt de ‘Ambachtsroute’ je langs de voormalige werkplekken, de elektriciteitscentrale en kom je langs het Maallust complex waar je onder meer winkels treft waar kaas en bier worden gemaakt en verkocht. Deze route is 3,5 kilometer lang en bij deze volg je de rode paaltjes. De korste route is de route via de blauwe paaltjes. Deze 2-kilometerlange ‘Gestichtsroute’  leidt je langs de huidige gevangenissen, het Gevangenismuseum en het Hospitaal. Langere routes zijn de Slokkertroute (witte paaltjes en 7 kilometer lang) en de Sterrebosroute (gele paaltjes en 6,5 kilometer lang). De Slokkertroute loopt onder meer door het beekdal van de Slokkert en de Sterrebosroute gaat - hoe kan het ook anders - naar en door het Sterrebos. Het is overigens bij deze routes wel handig om hoge schoenen aan te trekken. Zeker langs De Slokkert loop je langs en door het gras en kan het erg nat en drassig zijn.

Je kunt gratis parkeren bij het Gevangenismuseum. Daar vind je op een steenworp afstand een toeristisch informatiepunt Veenhuizen met allerlei tips en informatie over interessante bezienswaardigheden en wandelroutes. 

Fochteloërveen 

Vlakbij Veenhuizen ligt ook het natuurgebied Fochteloërveen. Vanaf de parkeerplaats bij het Gevangenismuseum is er ook een uitgezette wandelroute naar dit natuurgebied. Voor de route kun je terecht bij het toeristisch informatiepunt. Let wel, deze route is circa 19 kilometer lang. 

Oud-Aalden

Oud-Aalden is een gedeelte van het dorp Aalden. Hier kun je nog zien hoe een typisch Drents esdorp er vroeger uit zag. Wandel over de klinkers en zie de oude boerderijen en waan je in het Drenthe van vroeger. 

Westerbork

Midden in Drenthe ligt voormalig kamp Westerbork. Westerbork was in de Tweede Wereldoorlog een doorgangskamp naar concentratiekampen als Auschwitz en Sobibor. Vandaag de dag is in Hooghalen het Herinneringscentrum Westerbork gevestigd met een interessante expositie.

Circa 3 kilometer vanaf het Herinneringscentrum ligt het voormalige kampterrein. Er is niets meer over van de originele bebouwing. Uiteindelijk is in de jaren ‘90 besloten dit terrein opnieuw te reconstrueren zodat het vandaag de dag mogelijk is je een voorstelling te maken voor hoe het er oorspronkelijk uit zou moeten hebben gezien. Ook zijn er nog enkele originele elementen te vinden waaronder de oorspronkelijke woning van de kampcommandant en goederenwagons die werden gebruikt bij het transport. Het zijn niet de originele wagons van Westerbork maar wel wagons die destijds door de nazi’s zijn ingezet voor transport. 

Je kunt niet met de eigen auto tussen het herinneringscentrum en het kampterrein pendelen. Er zijn wandelroutes uitgezet. Normaliter is er ook een pendelbus maar bezoek de website voor de laatste informatie of deze inmiddels alweer rijdt. 

Geschreven door Lisan Kerstens op 06 Oct 2022 14:08.