Een reis naar Japan is in veel opzichten een mooi vooruitzicht, maar het eten is daar zeker één van! Bij Japans eten denk je natuurlijk aan sushi en noodles, maar er is nog zoveel meer. Laat je dan ook vooral verrassen in één van de vele eetgelegenheden in de steden of de binnenlanden. Of het nu om een snelle lunch gaat of om een uitgebreid diner, in Japan is eten altijd een feestje. Bijkomend voordeel is dat lekker eten helemaal niet duur hoeft te zijn, je kunt het zo gek maken als je zelf wilt.

Handig om te weten is dat het in Japan niet de bedoeling dat je op straat of in het openbaar eet.  Dus ook niet in de lokale trein of metro. Japanners zien eten niet alleen als het consumeren van voedsel, maar ook als het uiten van waardering. Niet alleen voor het eten zelf, maar ook voor degene die het bereid heeft. Door even snel onderweg iets te eten, toon je geen respect. Uitzondering zijn de Shinkansentreinen. Dit zijn vaak lange ritten waarin je je meegebrachte eten zonder problemen kunt nuttigen.

Het Japanse woord voor eten is "gohan" [goo-han]. Het woord verwijst letterlijk naar gestoomde rijst, maar rijst is in Japan zo belangrijk dat gohan nu ook naar alle soorten maaltijden verwijst.

Voor het eten zegt een Japanner "Itadakimasu" [ie-taa-dah-kie-mas], wat zoiets betekent als "ik ontvang dit voedsel". Het laat de dank zien aan degene die de maaltijd bereid heeft. Na het eten zeggen ze: "Gochiso sama deshita" [goo-sjie-soo saa-maa de-sh-ta], dat letterlijk "het was een heel feest" betekent.

Traditioneel Japans eten

Veel Japanners eten eerst een beetje van het hoofd- of bijgerecht (platte schalen worden meestal niet opgetild, maar je neemt er wat met je eetstokjes vanaf), dan wat witte rijst (breng het kommetje naar je mond en gebruik de eetstokjes om er wat uit te halen) gevolgd door wat soep rechtstreeks uit de kom (meestal zonder lepel). Wat rijst wordt bewaard tot het eind van de maaltijd en wordt dan gegeten met de ingemaakte groenten.

Miso Soep

Deze soep wordt door Japanners dagelijks gegeten. Miso is traditionele pasta van gefermenteerde bonen, rijst en zout. De bouillon (dashi) wordt vaak gemaakt van zeewier en gedroogde visvlokken. Aan deze basis worden naar keuze groenten, vlees, vis of tofu toegevoegd.

Sushi en sashimi

Sushi en sashimi zijn in Japan nog steeds een van de meest populaire gerechten. Er zijn allerlei soorten sushi. De bekendste zijn de nigiri (plakjes vlees of vis op rijst) en de maki (rijst met stukjes vis en/of groente in nori (zeewier) gerold).

Sushi heb je in alle soorten en maten. Je kunt het bijna overal kopen, bijvoorbeeld op markten, in de supermarkt, in foodcourts en natuurlijk in restaurants. In de steden vind je ook de bekende lopende bandjes met versgemaakte sushi. Je krijgt daar een tafeltje toegewezen aan de lopende band en neemt daar de gerechtjes van af die je lekker lijken. De kleur van het bordje geeft de prijs van het gerecht aan. Voor goede sushi hoef je niet persé naar een duur restaurant. De sushi op markten wordt vaak ter plekke vers gemaakt, en ook de sushi uit de supermarkt is niet te vergelijken met wat je in Nederland in de supermarkt kunt vinden. Sla deze dan ook zeker niet over!

Sashimi is rauwe vis. Net als sushi vaak geserveerd met soyasaus en wasabi. Je kunt in restaurants vaak zowel sushi als sashimi vinden. De vis is op en top vers en in allerlei soorten te verkrijgen. Sashimi en sushi worden vaak gegeten als voorgerecht of hapje en moet je zeker proberen als je in Japan bent.

Yakitori

Yakitori zijn gegrilde spiesjes met vlees, vis of groente er aan. Er zijn speciale yakitorirestaurants waar je per stokje besteld of een samengesteld menu kunt kiezen. Ook dit is vaak meer een snack voor bij een biertje dan een volledige maaltijd. Je kunt er wel soep, rijst et cetera bij bestellen voor een lichte maaltijd.

Teppanyaki

Teppanyaki is de Japanse versie van ons gourmetstel. Op een hete plaat mag je je eigen vlees bereiden, dat je per portie besteld. Er zijn restaurants waar de plaat in de bar verwerkt zit waar je aan zit, en wat grotere restaurants waar de grillplaat in je tafeltje verwerkt zit.

Okonomiyaki

Echt Japans ‘comfort food’ is ‘okonomiyaki’. Okonomi betekent "zoals je wilt", yaki betekent "gefrituurd". Het is een soort hartige pannenkoek/omelet, gevuld met kool, varkensvlees en/of zeevruchten en is erg populair in Japan. Dit gerecht kun je op straatfestivals krijgen, maar er zijn ook speciale restaurants waar de okonimiyaki recht voor je neus op een bakplaat wordt bereid. Een aantal restaurants laat je zelf je eigen gerecht bereiden op een hotplate (teppan) aan de bar of op je tafel.

Er zijn verschillende soorten Okonomiyaki, zoals:

• Hiroshima-Style (De groenten worden over het deeg gespreid, in plaats van er doorheen gemixt en de pannenkoek wordt dan op yakisoba noedels gelegd en gebonden met ei)
• Monjayaki-Style (Vooral populair in Tokyo en andere delen van de Kanto regio: de bloem wordt met veel water gemengd, de ingrediënten worden eerst gekookt, dan in ringvorm gelegd waarin het beslag gegoten wordt. Het wordt direct van het rooster gegeten met een klein spateltje)

Takoyaki

Meer een snack dan een maaltijd, maar niet te missen als je in Japan bent! Takoyaki zijn balletjes ter grootte van flinke poffertjes gemaakt van beslag met stukjes octopus en die worden geserveerd met lente-ui en ingemaakte gember en met een speciale saus. Je kunt dit gerecht krijgen bij één van de vele takoyakitentjes, die in de steden vaak de hele nacht open zijn.

Onigiri

Onigiri wordt door Japanners vaak gegeten als gemakkelijk ontbijt of lunch (warm of koud). Het is een bal of driehoek van plakkerige rijst, gewikkeld in nori (gedroogd zeewier). In het midden van de bal kunnen allerlei soorten vulling zitten, zoals soya, gedroogd fruit of vis. Vooral de driehoekig gevormde onigiri zijn populair en zijn in elke supermarkt en bij stalletjes op stations te vinden.

Tempura

Tempura is een Japans gerecht en tegelijk een manier van bereiden. Tempura is kort gefrituurd beslag met daarin groente, vis of garnalen. Oorspronkelijk was deze methode niet Japans, maar Portugees; het werd in Japan ingevoerd in de 16de eeuw. Vroeger was olie duur en schaars dus was tempura erg exclusief. Tegenwoordig kun je tempura ook in betaalbare restaurants krijgen. Wij aten één van de lekkerste tempuragerechten bij Tenya, een fast food keten! Tempura wordt gegeten met verschillende sausjes en toevoegingen (zoals sojasaus en gember). Vaak is het ook deel van een rijstgerecht of soep. 

Ramen

Ramen (noedels) zijn in Japan immens populair. Ze worden op alle momenten van de dag gegeten, als ontbijt, lunch, snel diner of snack. Je hoeft dan ook nooit ver te zoeken naar een ramen restaurant. Het idee van deze restaurants is van fast food. Er is vaak keuze uit een paar variaties van ramen, bijvoorbeeld in soep of gekookt. Je kiest wat je wilt hebben en binnen een paar minuten heb je een stomende kom noedels voor je neus. Als je ze eet, mag je erbij slurpen! Sterker nog, dat is de bedoeling, omdat je daarmee uit dat het smaakt.

Ramen zijn er in allerlei soorten. Bekende soorten zijn soba en udon. Ze kunnen beide zowel warm als koud worden gegeten. Sobanoedels komen oorspronkelijk uit China en zijn aan het eind van de Jomon periode (10.000 v.Chr. tot 300 v.Chr.) naar Japan gebracht. De noedels worden gemaakt van boekweit bloem, een erg voedzame graan, rijk aan vitamine B. Soba noedels zijn dunne noedels. Udon noedels worden gemaakt van witte bloem Waarschijnlijk komt deze noedel ook uit China. Udon noedels zijn veel dikker dan soba noedels.

Ramen zijn ook in de bekende instantvorm te koop in supermarkten, je hoeft er dan alleen nog maar water bij te doen. Je kunt je een hele tijd vergapen aan de hoeveelheid merken en smaken in een gemiddelde supermarkt! Onze voorkeur gaat echter toch wel uit naar de vers bereide variant. 

Curry

Zoals in heel Azië zijn ook de Japanners goed in het maken van curry. Deze smaken weer anders dan in andere delen van de wereld. Curry kan ook elk moment van de dag gegeten worden, zelfs bij het ontbijt!

Groente en fruit

Fruitliefhebbers moeten zich voorbereiden op forse prijzen voor fruit in Japan. Appels, peren en kaki zijn goed verkrijgbaar, maar wel tegen een forse prijs. Luxer fruit zoals meloen of aardbeien zijn bijna niet te betalen. De duurste meloenen worden geleverd in een cadeaudoos met een strik er om heen, en je betaalt voor de beste exemplaren zo 100 euro!!! Fruit wordt dan ook gezien als een luxe product wat je bijvoorbeeld cadeau kunt geven.

Groene thee (matcha)

Denk je aan Japan, dan denk je aan groene thee. Je vindt dit dan ook werkelijk overal in terug. Groene thee wordt zowel warm als koud gedronken, in de vorm van ijsthee. Net als instantnoodles zijn er ook van flesjes groene ijsthee talloze merken en varianten te vinden. De meeste daarvan zijn op geen manier te vergelijken met de groene ijsthee die wij hier kennen. De Japanse groene ijsthee is enorm bitter, daar moet je dus van houden.

Matcha is de schuimige, dikke poederthee die in de theeceremonie gebruikt wordt. Naast verwerkt in drinken, zit matcha werkelijk overal in. Van groene thee snoep, groene thee softijs en groene thee cake, tot zelfs diverse varianten groene thee Kitkat!

Ocha is Japanse thee die vaak bij maaltijden gedronken wordt. Thee wordt in ocha niet gebruikt. Gyokuro is een soort zoete versie van groene thee en Sencha is de meest 'gewone' thee.

Koffie wordt traditioneel niet gedronken in Japan. Tegenwoordig zijn er verschillende koffiezaken in de steden te vinden voor wie zijn dagelijkse bakkie niet kan missen. Tegenwoordig kun je in Japan vrijwel overal Star Bucks, BECK's, Doutor, Veloce en Excelsior vinden.

Daarnaast vind je op straat en in supermarkten ook automaten met daarin warme en koude dranken, zoals verschillende varianten koffie en thee.

Restaurants

Eten is belangrijk voor Japanners, dus je vindt dan ook overal eetgelegenheden. Restaurants hebben vaak een specialiteit, waar ze verschillende varianten van hebben. Kijk dus van tevoren goed waar je naar binnen stapt. Groot voordeel is dat veel menukaarten naast tekst ook afbeeldingen van de gerechten hebben. Etalages bestaan vaak uit plastic replica’s van de gerechten die geserveerd worden. Super handig dus voor wie zijn of haar Japans niet helemaal vers in het geheugen heeft zitten!

In de meeste shopping malls en treinstations heb je één of meerdere verdiepingen met restaurants. Deze zijn vaak prima geprijsd en er is veel keus.

Vending machine restaurants

Een bezoek aan Japan is niet compleet als je niet minstens één keer je eten besteld hebt via een automaat. Kleinere eettentjes hebben vaak een automaat buiten de deur staan met daarop plaatjes van de gerechten die geserveerd worden. Je kiest je gerecht, betaalt (cash) en krijgt vervolgens een bonnetje dat je binnen afgeeft. Afhankelijk van de drukte wacht je in een rij of aan je tafeltje, en binnen korte tijd wordt je bestelling geserveerd.

Izakaya

Als je je afvroeg wat er achter de grote, rode lantaarns voor de ingang van een gebouw afspeelde, heb je nu het antwoord: er zit een Izakaya achter, of tewel: een traditionele Japanse bar. Je kunt er uitgebreid eten. In de meeste plaatsen kun je onder andere yakitori krijgen, zeevruchten, sushi, sashimi en gefrituurde kip.

Aan drank is er ook veel keus. Zo kun je kiezen voor: Japanse sake, shochu whiskey, wodka, populaire rode en witte wijnen en cocktails.

Tsubohachi is een van de meest bekende Izakaya ketens in Japan. Izakaya worden vaak ook Akachochin genoemd, wat rode lantaarn betekent. Je kunt Izakayas vaak vinden naast treinstations in Japan.

Bento

Een ander typisch Japans fenomeen is de bento box. Dit is een box met daarin verschillende lunchgerechten. Meestal bevatten deze rijst, noedels, vis/vlees en/of groente. Stations zijn goede plekken om een bentobox te kopen, handig en lekker voor een lange rit in de Shinkansen! Daarnaast zijn deze ook in supermarkten te vinden. Zeker de grote supermarkten hebben een uitgebreid assortiment warme en koude gerechten ‘to go’.

Markten

Door heel Japan zijn er (vooral in het weekend) veel markten te vinden. Ga bijvoorbeeld eens kijken in Asakusa, Tokyo voor een hoeveelheid aan bijzondere eettentjes. Het is vaak een beetje handen- en voetenwerk om iets te bestellen, maar de Japanners zullen zeker hun best doen je te helpen. De markten zijn goed om je even te vermaken, je kijkt er je ogen uit. Je vindt op de markten alle denkbare vis, schaaldieren, octopus et cetera. Ook ingemaakte groente is een afdeling apart. Op de Tsukiji Vismarkt in Tokyo kun je vroeg in de ochtend de meest verse en lekkere sushi kopen. De restaurantjes zijn duidelijk aangegeven met een keuze-bord voor de deur. Zo betaal je rond de 2100 Yen voor een bord met ongeveer 7 nigiri, 6 kleine maki en 2 kleine chirashi.

Fast Food

Overal zijn in Japan de bekende fast food restaurants te vinden. Denk aan McDonalds, Kentucky Fried Chicken, Burger King, Mr. Donut en Wendy's. Daarnaast heeft Japan een aantal eigen restaurants op dit gebied ontwikkeld. Vaak zijn de maaltijden gezonder, voor een redelijke prijs. Wij hebben tijdens onze reis naar Japan dan ook niet één keer de westerse restaurants aangedaan, Japans is zoveel lekkerder!

Yoshinoya is een 'fast food' restaurant in Japan (meer dan 700 locaties), dat heerlijke en goedkope maaltijden heeft. Vergeleken met McDonalds, kost een maaltijd de helft. Een populaire maaltijd is bijvoorbeeld het rundvlees gerecht 'gyudon' en de 'curry bowl'.

Mos Burger is na McDonald's de grootste keten van fast food in Japan. Probeer eens de rijstburger, mosburger of takumiburger en drink er een 'Melon Soda' bij (een gifgroen drankje dat wat op Sprite lijkt)

Supermarkten

Als je niet uit eten wilt, kun je natuurlijk ook je maaltijden zelf bereiden. Er zijn veel supermarkten in Japan te vinden en de meeste zijn nog 24 uur per dag open ook. Veel supermarkten zijn van Amerikaanse ketens, zoals de Am/PM, de Lawson en de Seven Eleven. Een aantal supermarkten hebben ook een non-food afdeling, zoals de Life.

Sla ook de luxere afdelingen met take away bij grote stations niet over, zoals The Food Show onder Shibuya Station in Tokyo en Isetan onder Kyoto Station. Van Deense en Franse zoete broodjes en gebak tot sushi en boxen vol traktaties, je verlaat deze afdelingen gegarandeerd niet zonder iets geproeft te hebben! Goedkoop is het hier niet, je komt onder andere de dure meloenen en aardbeien tegen die per stuk verpakt met een lint eromheen worden aangeboden.

Snoep en snacks in Japan

Snoep en snacks (dagashi) hebben in Japan vaak een andere smaak dan bij ons. Japanners houden meestal niet van erg zoet eten, daarom bevatten de snoepjes veel minder suiker dan in het westen.

Wagashi

Als je naar een Japanse snoepwinkel gaat, zul je grote hoeveelheden verschillend gevormd en gekleurde wagashi tegenkomen. Dit zijn Japanse snoepjes en cakes die er soms als ware kunstwerken uitzien. De hoofdingrediënten zijn rijst, bloem en bonen. De bonen, zoals adzuki en witte bonen, worden tot zoete pasta verwerkt en vormen de basis van veel traditionele snoepjes en cakes, die vaak bij de theeceremonie gegeten werden. Er zijn veel soorten wagashi:

• Mochigashi (Rijst cakes gemaakt van een plakkerige rijst)
• Dango (Rijst knoedels gemaakt van een iets minder plakkerige rijstmeel)
• Nerikiri (Witte bonen pasta (soms gekleurd) en in de vorm van bloemen en andere symbolen gegoten)
• Dorayaki (Een soort sandwich met zoete bonen past binnenin en pannenkoekjes gemaakt van onder andere bloem en ei aan de buitenkant)
• Manju (Gestoomde bonen cakes met een laag bloem of rijstmeel en gevuld met zoete bonen pasta)

Mochi

Mochi zijn traditioneel Japanse rijstkoeken/balletjes, gemaakt van plakkerige rijst. Soms worden de ballen in kinako (sojabonen poeder) gedoopt, of gevuld met maju (rode bonen pasta). Je kunt mochi ook in de sojasaus dopen en eten met zeewier. Je kunt mochi vaak vinden aan een houten stokje. Op veel stations kun je dozen mochi kopen om bijvoorbeeld cadeau te geven.

Mochi wordt vaak gemaakt voor speciale gelegenheden, zoals nieuwjaarsdag of iemands verjaardag. Het is ook een toetje dat vaak gegeten wordt bij de Japanse groene thee, ocha.

Konpeito, of Kompeito zijn traditionele Japanse snoepjes. In tegenstelling tot het meeste snoep in Japan, bestaan deze harde snoepjes met uitstekende puntjes voornamelijk uit suiker en kleurstof. Niet erg gezond dus, maar wel erg mooi om te zien of cadeau te geven. In de film Spirited Away kun je deze snoepjes in de vorm van sterren ook zien! De snoepjes worden verkocht in prachtige zakjes of doosjes.

Alcoholische dranken

Over alcohol wordt sinds de eerste historische bronnen in Japan al geschreven en tot op de dag van vandaag zijn de Japanners er nog steeds gek op.

In de uitgaanswijken van de grote steden kom je nog wel eens dronken Japanners tegen, iets wat algemeen geaccepteerd lijkt. Omdat er overdag zo hard gewerkt moet worden, is het drinken een soort vlucht uit de drukke zakelijke wereld. Daarnaast blijken Japanners niet zo goed tegen de alcohol te kunnen, iets wat erfelijk bepaald schijnt te zijn. 

Sake

Sake betekent letterlijk alcohol. Nihonshu is de Japanse rijstewijn sake en is milder en totaal anders dan de populaire drank Shochu (zie hieronder). Bepaalde soorten sake worden heet gedronken. Sake wordt gebrouwen en heeft ongeveer 14% alcohol. Amazake is een zoete sake met weinig alcohol.

Er zijn ontzettend veel soorten sake te koop in de Japanse winkels en de prijzen verschillen enorm. Je kunt een fles voor minder dan 1000 Yen kopen, maar er zijn ook exemplaren van meer dan 50.000 Yen te koop.

Sake hoort te worden ingeschonken door de persoon die naast je zit en je dient het daarna ook bij hem of haar in te schenken. In traditie, de vrouw is degene die de sake voor de man inschenkt.

Chu-hi

Chu-hi of Chuhai is een populair drankje onder de Japanse jongeren. Het is een populair alternatief voor bier, met een alcoholpercentage van 4-5%. Er zijn veel smaakvarianten, tot zelfs grapefruit en bessensmaak. Chu-hi wordt gemaakt door onder andere Suntory en Kirin. Je kunt het kopen in diverse automaten op straat.

Awamori

Awamori is de bekende sterke alcohol van Okinawa. Vaak rond de 50%! De drank wordt gedestilleerd van rijst, maar heeft een totaal andere substantie dan westers gedistilleerde dranken, omdat het proces veel preciezer is. Awamori heeft in de verte iets weg van de smaak van sake. Meestal drink je Awamori uit een stenen kopje. In restaurants krijg je het vaak geserveerd met water en ijs. Je kunt het in bars ook met warm water drinken.

Shochu

Shochu is de sterk gedistilleerde Japanse drank, die soms gemaakt is van zoete aardappel, rijst of gerst. Het was altijd vooral populair bij vrouwen, die het met ijs dronken. Shochu heeft een alcoholpercentage van 20-25% of meer.

Er zijn twee officiële Shochu classificaties: Koshu Shucho  is meer dan 1 keer gedestilleerd, met een erg helder resultaat en Otsushu Shochu is slechts 1 keer gedestilleerd, waardoor er een goede smaak is van de originele ingrediënten.  Shochu is goed te gebruiken als basis voor cocktails met bijvoorbeeld citroen.

Bier

Japans grootste biermerken zijn Asahi en Kirin, gevolgd door Suntory en Sapporo. De bestverkochte bieren zijn Super Dry (Asahi), Black Label en Yebisu (Sapporo), Lager en Ichiban Shibori (Kirin) en Malts (Suntory).

Japanse Whiskey

De laatste Jaren hebben de Japanners de whisky markt bestormd, en met succes. De grootste naam is Suntory, die een heel leger beroemdheden inzette om hun whisky aan de man te brengen. Natuurlijk kennen we Bill Murray, die in de film Lost in Translation dit fenomeen parodieerde. In 2007 won de Suntory Hibiki de prijs voor 's wereld beste whisky en in 2001 won de Yoichi Single Malt Cask Strength 10 Year (een whisky van het eiland Hokkaido) de 'best-of-the-best' prijs van een bekend whisky tijdschrift.

Japanse Wijn

Net als de whiskey is de Japanse wijn niet heel bekend in het buitenland, vooral omdat het Japanse landschap nou eenmaal niet echt geschikt is voor wijnproductie. Er is een hoge vochtigheid en veel regen tijdens het groeiseizoen, de grond is zuur en er is een gebrek aan vlakke grond. Wijn wordt vooral rondom het Mount Fuiji gebied geproduceerd. De eerste commerciële wijn werd in 1875 door Katsunuma, Yamanashi uitgebracht en nog steeds geproduceerd door Mercian, de tweede grote wijnmaker in Japan.

Geschreven door Anne op 27 Oct 2021 13:41.