De Republiek San Marino is niet zo groot, maar wel erg bijzonder! De enclave wordt volledig omringd door de Italiaanse regio Emilia-Romagna en wordt meestal bezocht tijdens een dagbezoek vanuit Rimini. In een klein half uurtje brengt een speciale shuttle bus je van Rimini naar San Marino Città, de hoofdstad van San Marino. Deze oude middeleeuwse vestigingsstad is gebouwd binnen de hoge vestigingsmuren van een mooi en groot kasteel met drie hoge verdedigingstorens die je al van ver kunt zien.

Meerdere keren per jaar zijn er festivals waar de middeleeuwen centraal staan en de stad als bijpassend decor wordt gebruikt om het plaatje compleet te maken. Ook tijdens de winter zijn er tal van leuke activiteiten en zelfs een grote kerstmarkt. 

Bezienswaardigheden

Wie in het hoogseizoen San Marino bezoekt zal al snel merken dat er heel veel mensen zijn die (enkel) San Marino stad vluchtig bezoeken. Zelfs een dag bezoek vanuit Bologna is mogelijk. Door het hoge aantal mensen en de vele shops, waar je de meest uiteenlopende spulletjes belastingvrij kunt kopen, doet het plaatsje misschien wat toeristisch aan. Maar wanneer de dagjesmensen de stad hebben verlaten en je wat verder kijkt dan de gemiddelde toerist kun je echt de unieke sfeer van San Marino proeven. Slechts een handjevol mensen overnacht in de stad waardoor je het gevoel hebt dat je het kasteel helemaal voor jezelf hebt. Leuk voor stelletjes die een uitje willen op een romantische plek. We hebben een overzicht proberen te maken van bekende en minder bekende activiteiten die je in San Marino kunt doen en je vindt in dit artikel natuurlijk volop foto’s zodat je alvast wat sfeer kunt proeven. 

San Marino Città

Misschien wat flauw, maar San Marino stad is al een hele bezienswaardigheid op zich. Wanneer je ervoor kiest om enkel door het middeleeuwse stadje te slenteren ben je al snel tussen de twee en vier uur kwijt. Wanneer je ook de kleinere slingerstraatjes verkent is het af en toe net een doolhof. Gelukkig kom je altijd wel weer ergens op een van de hoofdstraten uit. 

Je komt San Marino Città binnen via de toegangspoort en kunt dan al slingerend doorlopen tot aan de drie torens. Onderweg kom je heel veel shops tegen met de meest uiteenlopende producten die je bijna nergens anders kunt kopen. Laat je goed informeren over wat je wel en niet mee mag nemen voor je iets koopt.

Je komt overal in de stad restaurantjes tegen. Soms met een prachtig uitzicht over San Marino Emilia Romagna en bij mooi weer kun je zelfs uitkijken op het strand en het verderop gelegen Rimini. Nog voor je door de poorten San Marino binnenstapt, vind je een café waar je volgens de locals de beste gelatto’s (ijsjes) kunt krijgen. 

Wisseling van de wacht

Het hart van San Marino is het Piazza della Libertà ofwel het Vrijheidsplein. Het plein is één van de meest bezochte bezienswaardigheden van San Marino samen met de wisseling van de wacht bij het paleis Palazzo Pubblico. Op het plein vind je het Vrijheidsbeeld of Statua della Libertà zoals ze het hier noemen. Het plein en het Vrijheidsbeeld staan voor de triomf die San Marino heeft behaald door  de onafhankelijkheid. 

De wachters staan voor het Palazzo Pubblico, het stadhuis van de stad. Dit sfeervolle gebouw met bijzondere ruimtes word nog vaak gebruikt bij officiële staatsbijeenkomsten. Je kunt de raadszaal bekijken waar de 60 parlementsleden van San Marino vergaderen. Entree tot het Palazzo Pubblico bedraagt €3,-. Je kunt het paleis bijna het hele jaar tussen 9:00 en 17:00 uur bezoeken. 

Wanneer je blijft overnachten in San Marino is een diner bij een van de restaurantjes aan dit plein een aanrader. Op het terras kun je dan de zon onder zien gaan in een bijna compleet verlaten stad. 

In de zomermaanden kun je ieder half uur op het Piazza della Libertà de wisseling van de wacht bekijken. Soms is deze wisseling groots en indrukwekkend, op andere momenten wat kleinschaliger. We hebben tijdens ons bezoek helaas niet kunnen ontdekken wat het beste moment is om de wisseling van de wacht te bekijken. 

De Drie torens van San Marino

De drie torens van San Marino vormen een belangrijk symbool voor de republiek. Ze staan op de drie toppen van de berg Monte Titano. Twee van de drie torens kun je daadwerkelijk bezoeken. Tijdens een bezoek aan de twee torens kun je ver over het gebied kijken en meer te weten komen over hoe de verdedigingstorens gebruikt worden om San Marino tegen indringers te beschermen. 

Per toren betaal je €4,50 aan entree per persoon. Wanneer je weet dat je meerdere (betaalde) bezienswaardigheden wilt bezoeken kun je het beste een kortingskaart kopen of één van de speciale passes. Zo is er de Two Museum Pass die je voor €6,50 kunt kopen, hiermee kun je dan twee musea naar keuze bezoeken (First Tower, Second Tower, Public Palace, St Francis Museum of State Museum). Wanneer je alle musea wilt bezoeken is de  goedkoopste optie een Combined Museum Pass van €10,50.  Kinderen tot 6 jaar of gehandicapte bezoekers en reisgenoten kunnen kosteloos de musea bezoeken. 

Een (gratis) aanrader is om vlak voor zonsondergang of in de avond nog even naar de verschillende uitkijkpunten te gaan. Hier heb je zeker in de zomer erg mooie plekjes om van het uitzicht te genieten. Met wat geluk is er een groot feest in Rimini op het strand waarbij je de licht- en vuurwerkshows vanaf een bankje in San Marino kunt bekijken. Aanrader dus! 

Basilica di San Marino

De Basilica di San Marino is een katholieke kerk met grote historische en religieuze betekenis. Deze kerk is nog altijd in gebruik. Je kunt de Basillica di San Marino dagelijks (gratis) bezoeken wanneer er geen diensten zijn. 

Stempel in paspoort speciale munt

Wanneer je graag een stempel en officieel visa in je paspoort wilt, kun je deze voor €5,- bij het toeristenbureau krijgen. De zegel en stempel zijn mooi en als je het leuk vindt om dit soort bijzondere bezoekjes in je paspoort te laten vastleggen, zijn ze het bedrag wellicht waard. 

Ook kun je in het toeristenbureau een speciale San Marino €5,- munt kopen/wisselen. Deze munt is een geldig betaalmiddel, maar wel alleen in San Marino. Goede bewaren dus als er een tussen je wisselgeld zit of er eentje kopen voor vijf euro als je hem graag wil. 

Museo della Tortura

Het martel museum is een van de verschillende private musea in San Marino. Zoals de naam van het museum al doet vermoeden kun je hier de geschiedenis van het martelen bekijken. Een bezoekje aan het museum doet je al snel realiseren dat het echt geen lieverdjes waren in de Middeleeuwen. Het kleine museum staat vol met marteltuigen om mensen aan het spreken te krijgen of om criminelen te laten boeten voor hun daden. Daarnaast worden er ook “gereedschappen” ten toon gesteld om vrouwen destijds te behoeden van vreemdgaan, wanneer de man de stad uit was. Gruwelijk en indrukwekkend tegelijk. 

Zonder de San Marino kortingskaart is de entreeprijs wat aan de hoge kant (€8,-) voor wat je er voor krijgt. Met korting betaal je €4,- wat wij een redelijke prijs vinden. Je vindt het Museo della Tortura direct om de hoek van de entreepoort van de stad. 

Wandelroute San Marino

Los van een wandeling maken door het oude stadje kun je ook een mooie wandeling maken van ongeveer 1 uur naar minder bekende plekken van San Marino. Je begint de Percorso della Rupe/Cliff Path wandelroute naar Tanaccia, een kleine natuurlijke grot, gewoon in de stad en neemt de kabelbaan (€2,-) in San Marino stad naar Borgo Maggiore 200 meter lager. Onder bij de kabelbaal loop je naar links naar de voormalige treintunnel die in de Tweede Wereldoorlog gebruikt is om de vele vluchtelingen die asiel aanvroegen onder te brengen. Je kunt nog altijd de markeringen op de muren terugvinden die de “toegewezen” plekjes per familie in de tunnel aangaven. 

Vanaf de tunnel loop je terug in de richting van de kabelbaan om vervolgens richting het lager gelegen dorpje te lopen. Via het dorpje slinger je langzaam omhoog richting de bosrand waar de wandelroute echt begint. 

De wandelroute is in het begin vrij gemakkelijk te bewandelen, onderweg heb je mooie uitzichtpunten en grotten waar je even kort een pauze kunt nemen. Wanneer je bijna aan het einde van de wandelroute bent zal je het hoogteverschil nog moeten overbruggen om terug naar de stad te wandelen. Dit gaat via een aantal lange trappen die je op een korte maar intensieve manier snel terugbrengen op de hoogte van de torens.

Eenmaal boven kun je ervoor kiezen terug naar de stad te lopen of door te lopen naar de andere uitkijkpunten en de derde toren. 

Fietstocht door het landelijke San Marino

Een leuke manier om het onbekende en weinig toeristische San Marino te ontdekken, is met een fietstour van SMExplore. Dit is een organisatie die allerlei outdoor activiteiten voor je kan regelen, waaronder wandelingen en fietstochten onder begeleiding van een lokale gids. Voor de fietstocht neem je vanaf Borgo Maggiore de kabelbaan naar beneden, waar jouw gids met de e-bike op je wacht. In eerste instantie denk je misschien 'ik heb geen e-bike nodig', maar geloof me als ik zeg dat je zonder traphulp aan het einde van de dag de berg niet meer op komt! De fietstocht begint bij de oude tunnels die vroeger gebruikt werden om vluchtelingen van onderdak te voorzien. Vanaf hier gaat de route verder, via allerlei smalle en steile bergwegen, waar zelfs de Giro d'Italia renners een uitdaging in zouden zien. De eerste stop is bij een serie oude watermolens, die inmiddels vervallen en buiten gebruik zijn. In één van de oude gebouwen krijg je een uitgebreide uitleg over hoe het watersysteem hier vroeger werkte en je maakt een korte wandeling naar een waterval, die de echte avonturiers kunnen beklimmen.

Hierna volgt een hike van ongeveer twintig minuten naar de Grotta di Canepa. De wandeling is lekker avontuurlijk en er hangen af en toe touwen om je bij steile afdalingen aan vast te houden. Eenmaal bij de grot aangekomen is het handig je fietshelm op te houden, want de ingang is laag en je moet er op handen en voeten naar binnen kruipen. De gids neemt je enkele tientallen meters mee de grot in, tot het te smal wordt om verder te gaan. Vanaf hier gaan alleen de echte speleologen verder, maar tot op heden hebben zij nog steeds het einde van de grot niet weten te bereiken omdat die zo enorm smal en krap is. Na het bezoek aan de grot is het tijd om de benen weer aan het werk te zetten, want je moet terug omhoog met de fiets. De e-bike in de hoogste versnelling zetten is dus geen overbodige luxe, zelfs niet als je een fietsfanaat bent. Via diverse dorpjes kom je uiteindelijk bij een klein museum, het 'Museum of Peasant Society and Traditions'. Hier staat een voortreffelijke lunch voor je klaar, verzorgd door Terra di San Marino. Zij zijn gespecialiseerd in het maken van biologische streekproducten zoals kaas, brood, tomaten en diverse soorten vlees. Dit alles natuurlijk onder het genot van een glas wijn, wat de rit terug omhoog naar Borgo Maggiore nog nét even iets zwaarder maakt zo aan het einde van de dag.

Gelukkig is het vanaf hier nog maar een half uurtje bikkelen voor je weer in de oude stad terug bent, waar je de fiets weer inlevert en er een einde aan deze bijzondere tour is gekomen. 

Uit eten in San Marino

Net als in Italië is lekker eten en drinken in San Marino erg belangrijk. Je kunt dan ook op tal van plekken terecht voor een heerlijke lunch, een gelatto of een diner met prachtig uitzicht. We zetten de plekken die wij hebben bezocht op een rijtje. 

Restaurant Righi

Dit Michelinsterren restaurant is zeker niet het goedkoopste restaurant in San Marino, maar het terras op het Piazza della Libertà waarbij je tijdens het diner een mooi uitzicht hebt op de zonsondergang is de extra kosten zeker waard. In de zomermaanden worden er af en toe ook BBQ’s georganiseerd die op het plein worden bereid. Wil je zeker zijn van een plekje voor het avondeten doe je er altijd goed aan om te reserveren. 

Pizzaria Nido del Falco & Piadineria la Capanna

Aan de andere kant van de stad vind je verschillende restaurantjes waar je buiten op een groot terras en met mooi uitzicht wat kunt lunchen. Pizzaria Nido del Falco en Piadineria la Capanna zijn zulke restaurants. Ze liggen praktisch naast elkaar en worden zeker overdag druk bezocht om even wat te lunchen. 

Restaurant La Terrazza

Dit restaurant heeft ook uitzicht op het Piazza della Libertà, maar ligt net voorbij het plein. Het is misschien wat minder bijzonder dan eten op het terras van Restaurant Righi, maar het eten is er zeker zo lekker. 

Overnachten in San Marino

Zoals we al eerder aangaven, blijven niet zo heel veel mensen overnachten in San Marino. Daarom is het vaak mogelijk een leuke aanbieding te vinden wanneer je er een nachtje wilt verblijven. De sfeer van de stad is compleet anders dan overdag en je kunt bijna iedere nacht genieten van een hele mooie zonsondergang met de verdedigingstorens op de achtergrond. 

Het hotel waar wij enkele nachten zijn verbleven is Hotel Rosa dat vlak bij de ingang van de torens ligt. Het light een paar minuutjes van het Palazzo Pubblico af in een rustig gedeelte van de stad. Overnachtingen worden aangeboden vanaf ongeveer €75,- per nacht inclusief ontbijt. 

Vervoer naar San Marino

Je kunt gemakkelijk vanuit Rimini naar San Marino reizen met een speciale shuttle bus. Deze vertrekt regelmatig schuin tegenover het treinstation van Rimini en is te herkennen aan het bordje “San Marino”. Kosten zijn €10,- per persoon voor een enkele reis. Je kunt ook per auto naar San Marino reizen, maar parkeerplekken zijn beperkt. 

Ooit was er een treinverbinding tussen Rimini en San Marino en er zijn (verre) toekomstplannen om deze treinverbinding weer te herstellen. Wellicht interessant voor de toekomst. 

Geschreven door Erik van Erp op 16 May 2018 07:39.