Het eiland Man (oftewel Isle of Man) ligt in de Ierse zee en is Brits Kroonbezit. Het is dus geen onderdeel van het Verenigd Koninkrijk, maar een zelfstandig land. Het eiland is vooral bekend vanwege de jaarlijkse TT motorraces en als geboorteplaats van de BeeGees, maar Isle of Man is véél meer dan dat. Vooral de natuurliefhebber en wandelaar komt hier aan zijn trekken. Maar ook de liefhebber van geschiedenis en historische bezienswaardigheden kan hier terecht. Ondanks dat het eiland klein is, heb je hier plekken waar je urenlang niemand hoeft tegen te komen.  

Plaatsen

Douglas

Douglas is sinds 1869, het jaar waarin de regering voor deze stad als zetel koos, de hoofdstad van het eiland Man en tevens de grootste plaats. Grote kans dat tijdens je reis op Isle of Man deze stad jouw uitvalbasis is. Douglas beschikt niet alleen over vele hotels (de promenade staat er vol mee) maar heeft ook nog eens goede OV-verbindingen met de andere plaatsen op het eiland.

In de hoofdstad kun je een bezoek brengen aan het Manx Museum. Het museum is gratis en geeft een goed overzicht van het eiland en de geschiedenis. Het is vrij groot en zeker als je alles wil lezen, ben je wel even zoet. Het museum is dagelijks geopend van 10:00 tot 17:00.

Een bezoek aan Douglas kan niet zonder over de promenade te slenteren. Deze is vrij lang (zo'n 3 kilometer). Aan het begin van de promenade staat de Jubilee clock. Deze klok is in 1887 neergezet ter ere van het Gouden Jubileum van Queen Victoria. Iets verderop komen de gebroerders Gibb van de BeeGees je tegemoet lopen. Hoewel ze al langer bestaan, kreeg deze bekende groep pas in 2021 een standbeeld op hun geboorde eiland. Vanaf hier zie je de Tower of Refuge ook liggen. Het ligt op een eilandje wat bij hoog water vaak niet te zien was en waar schepen vaak strandden. Daarom is in 1832 deze toren er gebouwd.

Aan de promenade is het Gaiety Theatre gevestigd. Dit theater bestaat sinds het begin van de 20ste eeuw. Het is prachtig van buiten maar nog prachtiger van binnen. Het is één van de weinige theaters uit de Vitoriaanse tijd waar veel originele elementen nog bewaard zijn gebleven. Zo ook het met de hand beschilderde valdoek. Het is waarschijnlijk het enige valdoek ter wereld wat nog in gebruik is. Je kunt in het toeristenseizoen op zaterdagen een rondleiding volgen. Deze duurt zo'n 2,5 uur en is zeer de moeite waard. 

Over de promenade rijdt ook een ouderwetse paardentram, Douglas Bay Horse Tramway. Deze rijdt al sinds 1876. Een leuk ritje en ook handig voor als je op de Electric Railway wil opstappen aan het einde van de promenade. Raadpleeg van te voren wel het tijdschema want hij rijdt niet alle dagen.

Vanaf de promenade heb je grote kans dat je de vuurtoren ziet liggen. Het is een leuke wandeling om daar naar toe te wandelen en vanaf daar heb je mooi uitzicht over Douglas en de baai. Soms kun je vanaf hier ook dolfijnen of zelfs walvissen spotten. Een andere bekende spotplaats is iets verderop bij Marine Drive. Deze doodlopende weg is tevens populair bij wandelaars. 

Peel

Peel ligt aan de westkust van Isle of Man en is van oorsprong een vissersplaatsje. Het is wat ons betreft het leukste plaatsje op Isle of Man. Niet alleen vanwege de sfeer, maar ook vanwege de bezienswaardigheden die hier zijn. Zo vind je hier aan de Mill Road het House of Manannan. Dit museum is vernoemd naar de mythologische zeegod van het eiland. Manannan neemt je in een interactieve tentoonstelling mee door de geschiedenis van het eiland. Je maakt kennis met de verschillende volkeren die hier leefden, hun tradities en gewoonten. Het is een prachtig opgezette tentoonstelling. Je kunt je er met gemak 2 tot 3 uur vermaken. Omdat je veel leert over de geschiedenis en zo ook beter de andere bezienswaardigheden begrijpt, raden we je aan om een bezoek aan dit museum aan het begin van je reis op het eiland te plannen. Het museum is dagelijks geopend van 09:30 tot 16:30 uur. De entree bedraag 13 pond. Met de Go Heritage Explorer Card heb je gratis toegang.

Manannan heeft ook de eer om je rond te leiden in het kasteel van Peel wat aan de kust ligt. Zijn prettige stem neemt je via een audioguide mee over het terrein van het kasteel wat al in de 11 eeuw gebouwd is. Vandaag de dag zijn vooral nog de buitenste muren intact en is het meer een ruïne. Desalniettemin valt er nog van alles te zien. De audioguide duurt ruim één uur. Het is geen fijne activiteit als het regent of erg guur is. Het kasteel is alleen te bezoeken van april tot eind oktober en geopend van 11.00 tot 15.00. De entree bedraagt 9 pond. Met een Go Explore Heritage Card heb je gratis toegang.

Mocht je fan zijn van motoren en de TT dan kun je nog een bezoek brengen aan het Leece museum. Een zeer klein museum met een ruimte vol motoren en een ruimte met nog objecten en oude foto's van Peel. In Peel staat verder de enige kathedraal van het eiland. Ook kun je prachtige wandelingen maken rondom Peel Hill.

Helaas is Peel niet meer te bereiken met een (stoom)trein. Wel gaan er bussen vanuit Ramsey (5 en 6) en Douglas (5, 6 en 4). Het aanbod aan accommodaties is helaas wat klein. Wel zijn er verschillende eetgelegenheden.

Castletown

Castletown ligt in het Zuiden van Man en was tot 1869 is de vroegere hoofdstad van het eiland Man. De geschiedenis en belangrijke functie van deze plaats laat zich het beste zien in de vier Manx National Heritage sites die hier te zien zijn. Te beginnen met Kasteel Rushen. Het kasteel valt niet te missen en is een belangrijke landmark. Het kasteel was gebouwd in de 12 eeuw en oorspronkelijk bedoeld als kasteel voor de Noorse koning. Maar toen het eiland Man van heersers wisselde, wisselde ook het kasteel van eigenaar. Later heeft het ook dienst gedaan als gevangenis. Vandaag de dag kun je het kasteel van binnen bekijken en ontdekken. Het eerste deel van de route lijkt wat saai omdat je vooral lege ruimten ziet en onder meer de oude gevangenis ziet. Ondertussen heb je wel prachtige uitzichten over Castletown en omgeving. Vergeet vooral niet ‘het dak’ op te klimmen. In het tweede deel ga je de meer gedecoreerde kamers zien en krijg je wat meer mee van het vroegere leven in het kasteel. Het kasteel is open van 1 april t/m 31 oktober van 11:00 tot 15:00. De entree bedraagt 9 pond. Met een Go Explore Heritage Card heb je gratis toegang.

De andere belangrijke heritage sites zijn helaas niet vrij toegankelijk en alleen te bekijken van binnen met The Castletown Heritage Tours. Deze wordt in het toeristenseizoen georganiseerd op zaterdag van 10:00 tot 12.00. Je dient deze vooraf te boeken. De kosten zijn 13 pond, tenzij je een Go Explore Heritage Card hebt. Dan is het gratis. Tijdens de tour wandel je zelf van gebouw naar gebouw met een groep. Bij elk gebouw staat een enthousiaste gids je op te wachten.

De tour start bij de Old Grammar School. Ooit gebouwd als kerk maar later werd dit een schooltje. De inrichting is nog zoals het vroeger eruit zou hebben gezien. Vervolgens wandel je naar de Old House of Keys. Toen Castletown de hoofdstad was, zetelde op deze locatie de regering. De vergaderzaal is ingericht zoals deze vroeger was. Ter plekke krijg je van een gids meer te horen over het bestuur van Isle of Man en de functie van de House of Keys en waarom deze vandaag de dag in Douglas zetelde. De laatste stop van de tour is The Nautical Museum. Dit museum gaat over het nautische verleden van Isle of Man. De eigenaar van het huis, George Quayle, liet een van de kamers zo ontwerpen dat het lijkt op een kapiteinshut. Hij had ook een eigen aanlegplaats en ze hebben hier een van zijn boten (Peggy) terug gevonden. Tijdens onze tour hadden we zo'n enthousiaste gids, dat we enorm uit de tijd liepen. Wij weten niet of dat altijd gebeurd,  maar wel goed om eventueel rekening mee te houden voor de vervolgplanning!

Castletown is goed te bereiken met bus vanuit onder meer Port Erin (1, 2 11 en 12) en Douglas (1, 2, 11 en 12). Ook stopt hier de Steam Railway. 

Port Erin

Port Erin is gelegen in het zuidelijkste puntje van Isle of Man. Het is een typisch kustplaatsje. Het is vooral het strand wat mensen hier aantrekt zodra het zonnetje doorbreekt en de omgeving waar je mooi kan wandelen. Port Erin is het laatste station van de stoomtrein. Bij het station is ook het Railway Museum gevestigd. Een klein museumpje dat je mee terug neemt in de historie van de spoorwegen en de treinen. Het museum is geopend op de dagen dat de stoomtrein rijdt en kost je niet heel veel tijd. De entree is inbegrepen in de Go Explore Heritage Cards. Anders kost het je als volwassene 2 pond.

Je kunt een kleine stadswandeling doen door het plaatsje. Je ziet dan onder meer het eerste hotel van Port Erin (Falcons Nest). Hier vlakbij bevindt zich de baai en vanaf daar heb je een mooi uitzicht. Ook zie je vanaf hier Milner's tower op de top van Bradda Head. Je kunt naar de toren toe wandelen. Je hebt vanaf hier ook prachtig uitzicht op het water en mogelijk kun je wildlife spotten. Van en naar Milner's tower is ongeveer 5 à 6 kilometer vanaf het station. Maar er zijn ook rondwandelingen te volgen.  De wandelingen door Port Erin en naar Bradda Head zijn te vinden op Visit Isle Of Man.  Port Erin is ook de plek vanwaar je met een georganiseerde trip naar The Calf of Man kan varen. 

Port Erin is goed te bereiken met bus vanuit onder meer Castletown (1, 2 11 en 12) en Douglas (1, 2 11 en 12). Ook stopt hier de Steam Railway. 

Laxey

Laxey ligt aan de oostkust van het eiland Man. Het plaatsje is vooral bekend vanwege de mijnbouw en het Laxey Wheel. Ook wel bekend als Lady Isabella. Dit enorme witte bouwwerk zie je al van ver. Het is het grootste nog overgebleven waterrad van de wereld.  De diameter bedraagt 22 meter. Het is gebouwd in 1854 om het water weg te pompen ten behoeve van de mijnbouw. Vandaag de dag kun je dit prachtige bouwwerk bezoeken en er zelfs opklimmen vanwaar je een mooi panoramisch uitzicht hebt.

Op het terrein van het Laxey Wheel, kun je de geschiedenis van de mijnbouw induiken. Via de Laxey Mine Trail wordt je langs de voormalige gebouwen zoals de machinekamer en het compressiehuis rondgeleid. Ook mag je in de oude mijn kijken. Let wel op je hoofd, je krijgt niet voor niets een helm mee. Hoewel de gebouwen allemaal zijn vervallen, is het de moeite waard om deze trail te bewandelen. De route staat niet altijd handig aangegeven, maar elk voormalig gebouw heeft een informatiebord waar je wat meer leest over de vroegere functie en historie. Omdat een deel niet begaanbaar was in verband met instortingsgevaar, was onze route 1,5 kilometer.

Het terrein en het wheel is dagelijks toegankelijk van begin april tot eind oktober van 09:30 tot 16:30. De trail is alleen te wandelen als het terrein geopend is.  De entree bedraagt 13 pond. Met een Go Explore Heritage Card heb je gratis toegang.

Tip: Er loopt op het terrein van het Laxey wheel een rood-witte kater rond. Zijn naam is Earl The Laxey Cat en hij is gewend om met toeristen mee te wandelen. Wij keken wat vreemd op toen hij de hele trail met ons meeliep, maar dat is blijkbaar zijn uitje! 

Naast het Laxey Wheel, is ook Laxey zelf een mooi dorpje om eens door heen te wandelen. De meest makkelijke manier is de Laxey Heritage Trail te wandelen. Deze route brengt je langs alle bezienswaardigheden van Laxey. Je kunt een folder ophalen bij de toeristeninformatie of check de route op internet. Met deze route kom je ook langs de Quarry Falls, een mooie waterval die ietwat verstopt is. Uiteindelijk wandel je naar de kust. Wij hebben zelf slechts een deel van deze trail gelopen vanaf Laxey Wheel naar de kust en zijn vervolgens naar King Orry's Grave gewandeld vanaf daar. We deden hier zo'n 50 minuten over.  King Orry's Grave is een van de grootste graven van zo'n 5000 jaar geleden.

Laxey is goed te bereiken met de bus (3) en de Manx Electric Railway. Ook vertrekt vanuit Laxey de Snaefell Railway naar de top van de Snaelfell berg.

Ramsey

Ramsey is de op één na grootste plaats op het eiland Man en ligt ook het meest noordelijk. Het heeft één van de grootste havens van het eiland. Je vindt er verschillende pubs en het is een levendige plaats. In Ramsey ligt The Grove Museum. Het is een oud Victoriaans huis waarin je terug gaat naar deze tijd en ervaart hoe het leven er in die tijd uitzag. Het huis is gebouwd door de koopmansfamilie Gibb en de zussen Alice en Janet Gibb hebben hier tot ongeveer 1970 gewoond. Het is een prachtig ingericht huis. Niet alleen meubels uit die tijd zijn bewaard gebleven maar ook attributen, kledingstukken en speelgoed. We hebben er een klein uur doorgebracht. Het museum is open van 1 april t/m 31 oktober van 11:00 tot 15:00. De entree bedraagt 9 pond. Met een Go Explore Heritage Card heb je gratis toegang. Het is vanaf het station in Ramsey 1,8 kilometer lopen. 

Verder vind je in het centrum van Ramsey nog een draaibrug. Deze was oorspronkelijk gebouwd in 1892 maar is in de loop der eeuwen regelmatig opgeknapt. Het is een bijzonder gezicht als deze brug opengaat.  Wandel ook naar het steegje tussen Quay en Parliament Street. Hier vind je nog drie oude postbussen van vroeger waaronder uit de tijd van Queen Victoria en King George. 

In Ramsey schijnt altijd de zon wordt wel eens gezegd. Dat is vaak ook zo. Waar het dan in het zuiden erg mistig en bewolkt kan zijn, zul je zien dat in Ramsey geen vuiltje aan de lucht is. 

Ramsey is zowel vanuit Peel (5 en 6) als Douglas (3) met de bus te bereiken. Ook is dit de laatste halte van de Electric Railway.

Glens en natuurgebieden

Dhoon Glen

In de Dhoon Glen vind je de hoogste waterval van het eiland. De waterval Inneen Vooar beslaat zo'n 40 meter. Het is één van de mooiste glens van het eiland, maar tegelijkertijd voor velen ook de meest uitdagende glen. Het is veel klauteren en er zijn grote hoogteverschillen te overbruggen. Het is dus geen geschikte wandeling voor als je minder goed te been bent of met kleine kinderen reist. We hebben enorm genoten van de schoonheid van de natuur, de waterval en het mooie uitzicht van de zee en snappen waarom dit een van de mooiste glens van het eiland is. 

We vonden de route erg pittig. En dat terwijl we de ‘minst uitdagende’ route zouden hebben gekozen. De route is ongeveer 3,2 kilometer. We hebben 215 hoogtemeters afgelegd en deden er zo'n 1 uur en 10 minuten over exclusief stops. Reken met stops al snel op 2 uur. Ondanks dat het een droge dag was, hebben we regelmatig moeten ploeteren door de modder. Ook was het regelmatig oppassen geblazen omdat je over gladde stenen loopt. Het is dus geen activiteit voor als het langdurig heeft geregend. De route stond niet zo goed aangegeven dus het was vaak ‘gokken’ of we de goede kant weer opliepen.

De Dhoon Glen ligt ten noorden van Laxey en is zeer goed te bereiken met zowel de bus als de Manx Electric Railway. Bij de ingang van de glen vind je toiletten. Op vrijdag t/m zondag kun je bij de ingang bij The Little Shed heerlijke cakes en andere versnaperingen krijgen. 

Groudle Glen

De Groudle Glen ligt ten noorden van Douglas en is vooral bekend vanwege het treintje dat hier tussen mei en september vooral op zondagen door heen rijdt. Deze trein brengt je naar de Sea Lion Rock Tea Rooms. Op deze plek was vroeger een dierentuin te vinden. Nu is het een tea room met prachtig uitzicht. Vele maken een uitstapje om hier een kop thee met een scone te nuttigen en daarna weer terug te gaan met het treintje. Maar je kunt er ook voor kiezen een wandeling te maken door de glen. Dit is een relatief korte wandeling van in totaal 2 kilometer heen en weer. Het is ook erg begaanbaar en ook te doen met kinderen. Je komt onderweg zelfs een houten tovenaar tegen. Aan het begin van de glen vind je nog een waterwheel, ook wel Little Isabella genoemd. 

Glen Maye

Glen Maye ligt ten zuiden van Peel. Het beste is met de auto te gaan, daar er nauwelijks busvervoer beschikbaar is. Je kunt bij het startpunt parkeren en daar is ook een toilet te vinden. De reden dat mensen hier naar toe gaan is vanwege de waterval, die je vrijwel direct na de start van de wandeling kan zien. Maar het is zeer de moeite waard om verder door de glen te wandelen. Er is een zeer mooie wandelroute die uiteindelijk uitkomt aan de kust en vanwaar je een prachtig uitzicht hebt op de Ierse Zee. De route is niet lang, zo'n 2,5 kilometer. Wij liepen heen langs het water en op de terugweg ‘bovenlangs’ via de heuvel. De klim is wel even pittig, maar uiteindelijk te doen. In mei groeien hier heel veel boshyacinten. Onderweg kom je ook nog de restanten tegen van een oud waterrad ten behoeve van de vroegere mijnbouw. De route is in een kleine 50 minuten te lopen. Maar neem wat meer tijd zodat je ook kan genieten van de uitzichten onderweg. 

Spooyt Vane waterval (Glen Wyllin en Glen Mooar)

Glen Wyllin en Glen Mooar worden vaak in één adem genoemd omdat de glens door middel van een wandeling van 6 kilometer te combineren zijn. Beide glens liggen ten zuiden van Kirk Michael. Glen Wyllin ligt nabij het strand, waar je bij de camping kan parkeren. Vanaf hier wandel je via een oude spoorlijn naar Glen Mooar. In Glen Mooar vind je de overblijfselen van een oude kapel. Het was dat er een bordje hing anders hadden we deze gemist. De bezienswaardigheid in Glen Mooar is de Spooyt Vane waterval. Dit is één van de hoogste watervallen van het eiland en het ligt in een prachtige omgeving. De route gaat verder langs de weg en uiteindelijk wandel je via het bos van Glen Wyllin weer terug naar je startpunt. Bij regenachtig weer kunnen delen van de route glad zijn. De totale route is niet aan te bevelen voor mensen die slecht ter been zijn, mede vanwege de hoogte verschillen in Glen Mooar. Wij deden zo'n 1,5 uur over deze wandeling (exclusief de benodigde fotostops).

Persoonlijk vonden wij Glen Mooar mooier dan Glen Wyllin. Je zou overigens ook alleen Glen Mooar kunnen bezoeken door vanaf Peel gezien de A4 te nemen richting Kirk Michael en ter hoogte Ballaleigh Road af te slaan en daar de bewegwijzering te volgen naar de parkeerplaats nabij Glen Mooar. Vanaf de parkeerplaats is het nog zo'n 500 meter naar de waterval. 

Mocht je vanaf openbaar vervoer afhankelijk zijn dan kun je bus 5, 5a, 5c of 6A en 6c (tussen Douglas en Ramsey) nemen naar Kirk Michael. Vanaf daar is het nog een kleine kilometer wandelen naar het startpunt van de wandeling bij de camping van Glen Wyllin.  Bij de camping zijn toiletten. De toegangscode kun je via de beheerder (al dan niet via intercom) opvragen.

Ballaugh Curraghs

Wallaby's op de Isle of Man? Je zal je verbazen maar je kunt ze hier tegen komen in het wild in de Ballaugh Curraghs. Ooit zaten ze allemaal in het Curraghs Wildlife Park. Tot in de jaren '50 enkelen wisten te ontsnappen. Nu leven ze in de nabijgelegen wetlands de Ballaugh Curraghs in het wild. Je kunt ze vooral in de avondschemering tegen komen. De wetlands zijn sowieso een prachtig gebied. Je kunt er allerlei soorten vogels spotten maar ook vele soorten orchideeën. Er zijn meerdere routes die je kunt wandelen en bij de ingang staat een bord waar deze routes op staan aangegeven. 

Je komt er met de auto door te navigeren naar Ballaugh en vanaf daar de Ballacrye Road richting het noorden te volgen. Uiteindelijk zul je naar de Dollagh Mooar Road moeten, waar je uiteindelijk vanzelf de ingang zult tegen komen. Er is beperkt plek om te  parkeren. 

Calf of Man

The Calf of Man is een zeer klein eilandje gelegen voor de zuidkust van Isle of Man. The Calf is een populaire plek voor vogelliefhebbers. Veel vogels komen hier tijdens hun trekking maar ook zijn hier van nature veel zeevogels en inheemse soorten.  

Het eilandje is alleen per boot te bereiken en natuurlijk alleen als het weer het toe laat. Doorgaans beginnen de boten vanaf mei te varen vanaf Port Erin. Eén van de aanbieders is Shona Boat Trips. Omdat de weersomstandigheden op het eiland enorm kunnen verschillen, worden de vaartochten pas kort van te voren ingepland zodat je er van op aan kunt gaan dat de kans zeer groot is dat ze ook daadwerkelijk uitvaren. Er zijn overtochten waarbij je zo'n 2 tot 5 uur aan land kan doorbrengen maar het is ook mogelijk om een wildlife tour te doen waarbij je wildlife kan spotten rondom het eiland. Met geluk kun je ook dolfijnen of zeehonden zien. Het beste kun je de facebook pagina van Shona Boat trips in de gaten houden omdat ze daar de meest actuele informatie posten. Dit proberen ze zo'n 3 dagen voor de vaartocht te doen. Je kunt dan bellen, smsen of via een DM op Facebook zelf een plek reserveren. Mocht je geen facebook hebben, dan kun je ze mailen en/of bellen een paar dagen voor je op het eiland bent. Je betaalt uiteindelijk het benodigde bedrag contant.

Mocht er geen vaartocht zijn, je kunt de Calf of Man ook prachtig zien liggen vanaf het uitkijkpunt The Sound. Hier is ook een klein eetcafé gelegen. The Sound is niet zo goed te bereiken met het openbaar vervoer. 

Snaefell Summit

Snaefell is het hoogste punt van het eiland Man. De top van de berg is zo'n 621 meter hoog. Op een mooie dag kun je hier zeven Koninkrijken zien: Isle of Man, Engeland, Schotland, Ierland, Wales, de zee en de hemel. Helaas ligt de top vaak in de wolken en is het geluk hebben wil je zo'n prachtig uitzicht hebben. Je kunt eventueel een webcam raadplegen om in te schatten wat het weer is. Dat het aan de kust zonnig en blauw is, betekent nog niet dat het in de vallei ook zo is. Er hangt een webcam ter hoogte van Bungalow, zo'n 1,5 km van de top van Snaefell af. Om naar de top te komen kun je de het trammetje de Snaefall Mountain Railway nemen. Dit trammetje komt uit 1895. De rit duurt een klein half uur en de tram gaat vanaf ongeveer half maart tot eind oktober.

Bezienswaardigheden in de open lucht
 

Cregneash

Cregneash is van oorsprong een klein dorp waar je het traditionele Manx leven van kleine boeren gemeenschappen uit de 19e en 20ste eeuw kan ervaren. Het is ook het dorp waar vermoedelijk de laatste ‘native speakers’ van de originele Manx taal leefden. Vandaag de dag is het een openlucht museum maar enkele huizen zijn nog steeds bewoond. 

Het merendeel van de huizen is nog in originele staat bewaard gebleven. In sommige huisjes maak je kennis met de vroegere bewoners en hun ambachten. In traditionele kledij laten vrijwilligers je zien hoe men hier vroeger leefde. Sommige huizen zijn niet toegankelijk omdat deze nog behoren tot het privébezit van de mensen die er wonen. Dat staat duidelijk aangegeven. Je hebt op verschillende plekken een prachtig uitzicht op het eiland The Calf of Man. Ook is het mogelijk een wandelroute te maken om meer van de omgeving te zien. Dit staat op verschillende plekken aangegeven.

In Cregneash kun je de lokale Manx kat tegenkomen. Deze kat heeft geen staart en is kenmerkend voor het eiland. Net als het Loaghtan schaap. Een bijzonder ras dat alleen op Man leef en 4 tot 6 horens heeft. In Cregneash is een klein winkeltje en een klein restaurantje. 

Het museum is open van 1 april t/m 31 oktober van 11:00 tot 15:00. De entree bedraagt 9 pond. Met een Go Explore Heritage Card heb je gratis toegang. Cregneash ligt in het zuidwesten van het eiland, aan de Howe Road. Hou er rekening mee dat er geen openbaar vervoer is. Alleen in de zomermaanden rijdt er sporadisch een bus. Je kunt vlakbij parkeren. Wij brachten zo'n 1,5 uur door in het museum.

Abdij Rushen 

Rushen is een abdij  die is gebouwd op land dat is geschonken door de Koning Olaf I in de 12 eeuw. Het was eerst het huis van de monniken van de Orde der Sauvingnac, maar later werd het van de Orde der Cisterciënzers vanwege de fusie tussen beide orden. Onder hen gezag groeide Rushen uit tot de zetel van de religieuze macht op Man en speelde het klooster een belangrijke rol in de ontwikkeling van kennis en het schrift. Het is op deze plek waar The Chronicles of Man grotendeels zijn geschreven. The Chronicles is het eerste boek waarin de geschiedenis van Man rond 1262 werd opgeschreven. Het geeft inzicht in de rol die het eiland speelde in die tijd in het grotere koninkrijk. Ook de oprichting in 1134 van de abdij wordt genoemd. De kerk St Mary werd pas halverwege de 13e eeuw voltooid. Het klooster raakte haar functie kwijt in de loop van de 16e eeuw. Vandaag de dag is er weinig meer van over en is het een complete ruïne.  

Bij een bezoek aan de ruïne van de abdij van Rushen wandel je door een prachtige tuin met veel informatieve borden waar meer uitleg wordt gegeven over het leven in de abdij en de functies van de verschillende voormalige gebouwen. Ook is er een klein museum en een restaurant gevestigd. 

De abdij Rushen ligt aan Mill Road in Ballasalla. Het museum is open van 1 april t/m 31 oktober van 11:00 tot 15:00. De entree bedraagt 9 pond. Met een Go Explore Heritage Card heb je gratis toegang. Vlakbij is er een bushalte. Je kunt o.a. de lijnen 1, 2, en 11 nemen. Een bezoek aan de abdij duurt niet lang. Afhankelijk van je interesses en hoeveel je leest kun je in circa 30 minuten er door heen zijn.

Cashtal yn Ard

Cashtal yn Ard is een graftombe bestaande uit verschillende kamers en dateert uit ongeveer 2000 voor Christus. Het is de best bewaard gebleven tombe uit deze tijd op Isle of Man en bovendien één van de grootste op de Britse eilanden. De naam betekent letterlijk “kasteel van de hoogte” en verwijst vermoedelijk naar de locatie van de tombe, namelijk op een hoger gelegen stuk land. Casthal yn Ard is ligt ten zuiden van Cornaa en is alleen met eigen vervoer te bereiken. De coördinaten zijn 54°16'33.0"N 4°21'46.7"W. Je zal je auto moeten parkeren vlakbij een bord welke verwijst naar het voetpad naar Cashtal yn Ard. Het is vanaf de weg een klein stukje lopen naar de tombe. Er is niet veel parkeergelegenheid maar langs de weg past wel één auto. 

Tynwald Hill

Hoewel Tynwald Hill op het eerste gezicht niet zo bijzonder lijkt omdat het slechts bestaat uit een heuvel met een vlag, is dit echter wel een van de meest bijzondere plaatsen op Isle of Man. Ergens in de 13e eeuw zou deze heuvel zijn gebouwd door de Vikingen en waren hier bijeenkomsten in de openlucht die we vandaag de dag beschouwen als bijeenkomsten van het parlement. Tynwald wordt dan ook gezien als het oudste parlement ter wereld. Tynwald Hill staat dan ook symbool voor de onafhankelijkheid en het zelfbestuur van Isle of Man. Jaarlijks wordt er nog steeds op Tynwald Day (5 juli) een openluchtbijeenkomst van het huidige parlement gehouden. Tynwald ligt in St. Johns en meerdere bussen komen hier dan ook langs waaronder de lijnen 4, 5, of 6. Maar het makkelijkste is dit te combineren met een autorit over het eiland. 

Point of Ayre

Point of Ayre is het meest Noordelijkste puntje van Isle of Man. Vanaf hier kun je bij helder meer Schotland zien liggen. Schotland ligt op zo'n 26 kilometer. Je bent dichterbij Schotland dan bij de hoofdstad Douglas. Kenmerkend is de vuurtoren. Dit is de oudste van het eiland. Je kunt hier bovendien goed vogelspotten. Maar ook komen mensen hier graag naar de sterren kijken als het donker is omdat je geen last hebt van verlichting. Point of Ayre bereik je via de A16 vanaf Bride en is helaas niet te bereiken met het openbaar vervoer. 

Eten en drinken op Isle of Man

Op Isle of Man vind je de meeste eet- en drinkgelegenheden in de grotere plaatsen. Soms zul je ook wat langs de weg vinden maar dat is zeer sporadisch. Je zal merken dat je in plaatsen als Laxey, Peel en Ramsey vooral de traditionele Britse keuken vindt. Hou er rekening mee dat je in de klassieke pubs het eten vaak “aan de bar” besteld. In Douglas heb je meer internationaal georiënteerde restaurants. Daarnaast zijn er vaak tijden waarop de restaurants eten serveren. De lunch is doorgaans van 12.00 tot 14.00 en het avondeten wordt dan pas na 17.00 of zelfs vanaf 18.00 geserveerd. Hier volgen een aantal van onze suggesties

• The Raven. Dit is een klassieke pub nabij de Ballaugh Bridge. Dit is een bekende plek om de beroemde TT's races te kijken. In de pub vind je dan ook allerlei foto's en attributen van de TT. Je vindt hier het traditionele klassieke pubfood voor een mooie prijs (tussen de 11 en 15 pond). Er gelden specifieke tijden waarop de keuken geopend is. Raadpleeg de website om niet voor verrassingen komen te staan. 
• The George. Aan het plein in Castletown vind je het hotel The George waar ook een pub in is gehuisvest waar je ook als ‘niet hotelgast’ kan eten. Er is een traditioneel pubmenu met heerlijke gerechten met onder meer de traditionele pies. Probeer ook zeker de Sticky Toffee Pudding.
• Barbary Coast Bar. Aan de North Quay in Douglas ligt dit restaurant met moderne keuken. Specialiteit is de Peri Peri kip maar je kunt er ook terecht voor burgers, wraps en salades. Het is er wel lawaaiig en kan snel vol zijn maar wij hebben er prima gegeten.
• Jaks Smokehouse. Aan de Loch Promenade ligt Jaks Smokehouse, van dezelfde eigenaar als Barbary Coast Bar. Alleen in dit restaurant is de specialiteit vlees! Je hebt allerlei varianten. Het was erg lekker en het is niet voor niets dat je moet reserveren.
• The Cod and Castle. Voor de beste fish & chips in Peel ga je naar The Cod and Castle. Een zeer klein tentje aan de Shore Road waar je dit gerecht in een simpel bakkie geserveerd krijgt maar het is heerlijk. Je kunt aan een tafeltje binnen zitten maar als het zit dus snel vol. Dan biedt eventueel de boulevard uitkomt. We bestelden een kleine portie maar hadden dit met gemak kunnen delen!
• Davisons Ice Cream. Aan de Shore roadd in Peel vind je de ijswinkel van het lokale Isle of Man ijs. Het is niet voor niets dat hier vaak rijen staan. Deze lokale lekkernij moet je zeker proberen!
• The Creek Inn. Het gevoel van een klassieke Inn vind je terug bij The Creek Inn in Peel. Natuurlijk voert verse vis uit de Ierse zee hier vaak de boventoon op de menukaart maar je vind hier ook meerdere klassieke Britse gerechten. Het is een mooi aangeklede Inn en bovendien heb je hier ruime keuze aan lokale bieren. Elders op het eiland is daar lastiger aan te komen. Reserveren is aanbevolen maar kan niet alleen telefonisch maar ook via Facebook Messenger.

Verder viel ons op dat je in elk grotere plaats supermarkten hebt (bijvoorbeeld de Co-op of Shoprite) waar je een lunchdeal kan kopen (broodje met drankje en een snack of stuk fruit) voor een mooie prijs. Ideaal voor als je een lange wandeling gaat doen of geen zin/tijd hebt om uitgebreid te lunchen. Wij hebben hier dankbaar gebruik van gemaakt. 

Vervoer op Isle of Man

Op het eiland van Man zijn meerdere busverbindingen. Het busvervoer is in handen van Bus Vannin en brengt je naar een groot gedeelte van de bezienswaardigheden op het eiland. Niet alles is bereikbaar, maar we hebben ervaren dat je een groot deel van het eiland wel kan bereiken met alleen openbaar vervoer. Het is dus prima te doen om het eiland te verkennen zonder auto te huren. Op de website van Bus Vannin vind je uitgebreidere dienstregelingen. Deze worden per seizoen vaak aangepast dus check regelmatig de website of er niet iets is veranderd. Ook kun je op het vliegveld en in de terminal van de veerboten bij de informatiedesk een folder halen waarin de dienstregeling van dat moment staat. Erg handig voor als je onderweg wat wil plannen. De meest makkelijke manier om te reizen is door een Go Explorer card aan te schaffen. Je betaalt dan van te voren voor een ongelimiteerd aantal reizen gedurende een aantal dagen. Je hoeft alleen maar ‘in’ en ‘uit’ te checken en geen losse tickets aan te schaffen. Een handige kaart is de Go Explorer Heritage card. Hier zit namelijk ook de entree voor de Manx Heritage Sites inbegrepen. Mocht het voordeliger zijn om losse tickets aan te schaffen dan kun je dat in de bus doen. Let op dat je gepast betaald in geval van contant geld want de chauffeurs hebben maar beperkt wisselgeld bij zich. Tip: Download de Find My Bus app (https://findmybus.im/) zodat je precies weet waar jouw bus zich bevindt. 

Een deel van het openbaar vervoer op Isle of Man is een attractie op zich. Op het eiland rijden meerdere historische vervoersmiddelen. Zo rijdt tussen Douglas en Ramsey de Manx Electric Railway. Deze elektrische tram rijdt sinds 1893 en is een geliefd vervoersmiddel. Van Douglas naar Ramsey is het zo'n 75 minuten enkele reis. Het is een mooie manier om sightseeing en reizen te combineren. De tram heeft zowel een dichte als een open wagon. In de open wagon kan het vrij koud zijn op koelere dagen en als het waait. Ook zit je daar niet droog als het regent.  Tussen Douglas en Port Erin rijdt de Steam Railway. Deze stoomtrein rijdt sinds 1874. De rijtuigen bestaan zowel uit 2e als 1e klas en de 1e klas rijtuigen zijn erg luxe en fijn om te zitten. Je zit in gesloten wagons. De reis duurt zo'n uur tussen Douglas en Port Erin. Hou er rekening mee dat bij beide treinen het niet mogelijk is om grote stukken bagage mee te nemen. Het is echt bedoeld voor de dagtochtjes. Verder kun je geen plek reserveren. We raden dan ook aan om op tijd aanwezig te zijn. Omdat beide vervoersmiddelen ook stoppen bij verschillende glens, namen we deze vaak in combinatie met het bezoeken van een glen. 

Mocht je ook op de wat minder toegankelijke plekken willen komen, dan is het huren van een auto wel een aanrader. Je kunt dan naar glens die met het openbaar vervoer niet bereikbaar zijn en bijvoorbeeld naar het noordelijke deel van het eiland rijden. Het is ook makkelijker in combinatie met het doen van enkele wandelingen en je bent natuurlijk flexibeler. Let op dat ze op het eiland links rijden en verdiep je in de verdere verkeersregels. Rijd niet te hard want er zitten gevaarlijke bochten en stukken in de wegen. Een auto kun je huren op het vliegveld Ronaldsway bij Mylchreests. Dit gaat vrij makkelijk. Zorg wel dat je op tijd boekt want er is maar een beperkte voorraad aan auto's. Overigens valt Avis ook onder Mylchreests en is het makkelijker om via Mylchreests te boeken omdat Avis altijd nog moet laten controleren of de auto wel beschikbaar is. Wij hebben helaas meerdere keren gehad dat Avis geen auto beschikbaar had en ook geen alternatief bood terwijl diezelfde categorie nog wekenlang te boeken was via de site. 

Tijdens onze reis hebben we enkele dagen een auto gehuurd voor de minder toegankelijke plekken en een aantal dagen met het openbaar vervoer gereisd. Voor ons de ideale combinatie.

Reizen naar Isle of Man

Reizen vanaf Nederland naar de Isle of Man is soms even puzzelen. Er zijn namelijk geen rechtstreekse verbindingen vanaf Nederland naar het eiland. Het eiland Man heeft een vliegveld genaamd Ronaldsway. Vanuit het Verenigd Koninkrijk gaan meerdere vluchten per dag. Je kunt bijvoorbeeld vanaf London Gatwick met Easyjet naar Ronaldsway vliegen. Je kan dan een trip naar Isle of Man combineren met een paar dagen Londen.  Het vliegveld is erg klein en heeft verder nauwelijks voorzieningen. Er is een goede busverbinding (circa 25 minuten) met de hoofdstad Douglas. Al rijden er vroeg in de ochtend en 's avonds laat al geen bussen meer, maar het Sefton Express hotel is op loopafstand en wellicht een optie voor als je vroeg of laat vliegt en geen taxi wil nemen. NB: In 2023 waren er regelmatig personeelstekorten bij de luchtvaartverkeersleiding en vielen er regelmatig vluchten ook. Bij mist is het vliegveld ook gesloten.

Een andere optie is om met de veerboot van Steam Packet Company vanaf bijvoorbeeld Liverpool, Belfast, Dublin of Heysham te varen. Deze veerdienst is er frequent van ongeveer begin april tot ergens eind oktober. In de winter is de dienstregeling aanzienlijk minder en zijn sommige diensten zelfs tijdelijk niet beschikbaar. 

Allerlei tips voor je reis naar Isle of Man

• Het eiland Man kent een eigen munteenheid, namelijk de Manx ponden. Je kunt echter ook met Engelse ponden betalen. De koers is gelijk. Hou er alleen rekening mee dat je de Manx ponden buiten het eiland niet kan gebruiken als betaalmiddel in bijvoorbeeld Engeland.
• Het eiland kan op één dag alle seizoenen hebben. En het kan ook zijn dat je aan de oostkust geen hand voor ogen ziet door de mist maar dat aan de westkust de zon schijnt. Zorg dus voor kleding die bestand is tegen alle weertypen. Een water- en winddichte jas is geen overbodige luxe. Net als goede wandelschoenen mocht je in de natuur lopen.
• Mocht je benieuwd zijn naar het weer op een andere plek dan waar jij op dat moment bent dan kun je ook naar de verschillende webcams kijken Isle of Man Government - Webcams
• De openingstijden van bezienswaardigheden van o.a. Manx Heritage Sites zijn vaak zeer beperkt. Deze zijn vaak laat in de ochtend open en voor het einde van de middag al dicht. Hou hier dus rekening mee in je planning. Kies er bijvoorbeeld voor eerst bezienswaardigheden te doen en dan later op de dag een wandeling te maken.
• Je Nederlandse mobiel abonnement is vaak ook op Isle of Man geldig. Check dit wel voorde zekerheid bij je provider zodat je niet voor hoge kosten komt te staan.
• Als je het eiland goed wil ontdekken kies er dan voor om circa 7 dagen te verblijven. Er valt genoeg te doen om deze tijd vol te maken. Zeker als je met het openbaar vervoer reist heb je deze tijd wel nodig. Anders is het een kwestie van keuzes maken in wat je wel of niet wil zien. Genoeg Britten gaan even “heen en weer” maar wij vinden dat persoonlijk erg zonde want er valt genoeg te beleven op Isle of Man. 
• Kijk goed naar de planning van de TT Races. Deze zijn meestal eind mei/begin juni. Vaak zijn er in het weekend ervoor ook lokale races. Het betekent niet alleen dat er veel wegafsluitingen zijn maar ook dat het erg druk is op het eiland. 

Geschreven door Lisan Kerstens op 04 Sep 2023 21:02.