Een van de meest gastvrije en gezelligste steden beneden de rivieren is wat ons betreft 's-Hertogenbosch. Misschien geen verrassende uitkomst, aangezien de schrijver van dit artikel uit Brabant komt en daardoor een klein beetje bevooroordeeld is. Maar we zullen toelichten waarom de hoofdstad van Brabant ook voor niet-Brabanders een must visit is! In Den Bosch, zoals de stad in de volksmond genoemd wordt, vind je overal gezellige winkelstraatjes en kun je (mee)genieten van het bourgondische leven in een van vele leuke café's en restaurantjes. De stad is in de loop van de geschiedenis goed bewaard gebleven, wat de sfeer en de charme ten goede komt. Daarnaast zijn er het hele jaar door tal van leuke evenementen, waarvoor mensen uit binnen en buitenland de stad bezoeken. Den Bosch staat bekend als een stad waar je altijd terecht kunt als er wat te vieren valt. Genoeg reden dus om ’s-Hertogenbosch eens te bezoeken!

Bezienswaardigheden

’s-Hertogenbosch is ontstaan als nederzetting van handelaren op de plek waar de Aa en de Dommel samen komen. Deze nederzetting stond via het riviertje de Dieze in verbinding met de Maas. Mede dankzij de gunstige ligging groeide de nederzetting in korte tijd uit tot op drie na grootste nederzetting van Hertogdom Brabant. Al in 1184 kreeg deze stadsrechten van Graaf Hertog III van Leuven en later Hendrik I, Graaf Hertog van Brabant. Aan deze laatste hertog ontleent de stad zijn naam: Des Hertogen Bosch (het bos van de Hertog) wat later weer ‘s-Hertogenbosch is geworden.

De strategische ligging aan de Aa en de Dommel zorgde er vrijwel direct voor dat ’s-Hertogenbosch een vestingstad werd. De vesting moest zo snel mogelijk uitgroeien tot een militair steunpunt. Zo kon vanuit de stad de Maas tot een verdedigbare noordgrens gemaakt worden. Dit is waarschijnlijk ook één van de redenen geweest dat ’s-Hertogenbosch de stadsrechten zo snel toegewezen kreeg. Hierdoor is het één van de oudste steden van Nederland. 

Sommige delen van de oude vesting, de markt en tal van andere middeleeuwse bouwwerken kun je nu nog steeds terugvinden.

Sint-Janskathedraal

De Sint-Janskathedraal siert de skyline van Den Bosch wanneer je van de snelweg naar de stad rijdt. Vanuit de stad gezien ligt de indrukwekkende kathedraal verborgen achter de mooie oude binnenstad, aan een groot plein en tussen kronkelende straatjes. Vanaf het plein (de Parade) is pas echt te zien hoe groot en rijkversierd de Sint Jan is. In totaal zijn er meer dan 600 beelden en tal van luchtbogen die niet alleen ter versiering dienen, maar ook een belangrijk onderdeel zijn van de constructie. Er zijn verschillende restauraties uitgevoerd, waarbij alle beelden en de constructie zo veel mogelijk in originele staat zijn terug gebracht. Eén beeld is daarbij wel erg bijzonder. Namelijk een Engel van deze tijd. Om de laatste restauratie feestelijk af te sluiten, is er een Engel geplaatst met een mobiele telefoon in de ene hand en handtas in de andere!

Tot 30 oktober 2016 was het mogelijk om de beelden en luchtbogen van dichtbij te bekijken. Ter gelegenheid van het Jheronimus Bosch 500 jaar was een speciale stellage neergezet waarop je voor €7,- een klim naar het dak van de Sint Jan kon maken. Hoewel er plannen zijn om in de toekomst opnieuw met iets soortgelijks te komen. Tot die tijd kun je de Sint Jans Toren beklimmen. Je bent dan niet zo dicht bij de luchtbogen en beelden, maar het uitzicht blijft bijzonder. Met een gids bekijk je de het Carillon, klim je naar de 43 meter hoge top en krijg je veel leuke informatie over Den Bosch en de Sint Jan. 

Stadhuis van ’s-Hertogenbosch

Het prachtige stadhuis van Den Bosch ligt op een prominente plek aan de Markt in de binnenstad. Door de eeuwen heen heeft het stadhuis flink wat veranderingen ondergaan. Het gebouw dateert van 1366, toen het stadsbestuur zijn intrede nam. Aan beide kanten van het stadhuis werden huizen gebouwd die als gastenverblijf of wijntaverne werden gebruikt. In de 16e eeuw mocht Jan Derkennis, die ook zeer betrokken was bij de bouw van de Sint Jan, vernieuwingen aanbrengen. Hij vernieuwde de gevel en er werden verschillende beelden geplaatst. Ook kwam er een gotische raadskelder, die door de jaren heen als feestruimte, huis voor de hoofdwacht, gevangenis en als dumpplek voor het bouwafval werd gebruikt. Ook kwam het bordes er dankzij Derkennis, waar vanaf nog altijd vele bruidsparen naar vrienden, familie en voorbijgangers zwaaien. Den Bosch is in de loop van de eeuwen geteisterd door verschillende branden, waarvan sommigen ook het stadhuis hebben beschadigd. Het kleine smalle pandje aan de rechterkant heeft daardoor op instorten gestaan, waardoor eind 17e eeuw besloten werd de gevel opnieuw flink onder handen te nemen. Deze keer door Pieter Minne die voor een typische Hollandse classicisme stijl koos. Hiermee werden de drie verschillende gebouwen via de gezamenlijke gevel tot één geheel samengebracht. In de kelder verdween het puin van de verbouwing en deze werd daarna afgesloten. Ergens rond 1900 vond er opnieuw een verbouwing plaats waarbij de kelder weer ontdekt werd. Deze is toen weer uitgegraven en gerestaureerd tot raadskelder. Sindsdien is het stadhuis weinig meer veranderd. Je kunt het stadhuis nu bezichtigen en in de raadskelder kun je lekker eten en drinken.

De Markt

Op de middeleeuwse markt van ‘s-Hertogenbosch is altijd wel wat te doen. Op woensdag (stoffenmarkt) en zaterdag is er de Bossche markt met tal van kraampjes met (lokale) producten, kleding en vis, fruit en overige waren. Tegenover het stadhuis kun je neerstrijken op een van de vele terrassen, al kijkend naar het winkelende publiek en genietend van een Bossche Bol.

Tot 11 december 2016 kon je op de Markt iedere donderdag, vrijdag en zaterdag rond 22.00 uur de lichtshow “Bosch By Night” bekijken. De beste manier om deze lichtshow te omschrijven is 'Den Bosch meets de Efteling en Jheronimus Bosch'. Deze bijzondere lichtshow was dan ook in samenwerking met de Efteling ontwikkeld ter gelegenheid van Jheronimus Bosch 500. Tijdens de openluchtshow werd Jheronimus Bosch tot leven gebracht in licht en geluid, op de plek aan de Markt waar vroeger zijn atelier gevestigd was.  Helaas is de lichtshow in 2017 niet meer te bekijken. 

Bastionder

Net buiten het centrum vind je Bastion Oranje, de laatste bastion dat aan de vestigingwerken van Den Bosch werd toegevoegd. Het is nu omgetoverd tot een klein museum over het beleg door Frederik Hendrik en uitleg over het kanon de Boze Griet, welke je bovenop het de vestigingwerken nog steeds kunt vinden. Het gebouw kijkt uit over het prachtige natuurgebied het Bossche Broek waardoor het in de zomer de ideale plek is om te picknicken om vervolgens van de zonsondergang te genieten onder de prachtige monumentale bomen. In het voorjaar staat het hier helemaal vol met krokussen waardoor je al direct weer zin krijgt in de zomer. 

Het Bossche Broek

In een verre geschiedenis, toen Den Bosch nog niet bestond zag de hele omgeving er precies zo uit als het Bossche Broek. Later verrees de stad uit de moerassige rivierklei- en veengrond en werd het Bossche Broek als een natuurlijke verdedigingslinie gebruikt. Nu is het een prachtig natuurgebied dat direct aan de stadsmuren grenst. In 5 minuutjes loop je van de Parade bij de Sint Jan zo het natuurgebied in. Een aanrader wat ons betreft en een mooie wandelroute waarbij je een unieke blik kunt werpen op de stad. Volg je het water over de aangelegde heuvel dan kun je met een klein hand aangedreven pondje de Dommel oversteken. Door daarna de Dommel weer te volgen richting de stad kom je vanzelf weer in het centrum terecht.

Rondvaart over de Dommel

Een rondvaart over de Binnendieze is ongekend populair, maar vergeet bi een bezoek aan Den Boschj zeker ook een rondvaart over de Dommel niet! Deze is zeker zo interessant. Wist je bijvoorbeeld waarom sommige huizen zoveel breder zijn dan anderen? Of waarom er overal luiken voor dichtgemetselde ramen in het straatbeeld van Den Bosch voorkomen? Terwijl je comfortabel rondvaart in de boot van Zoete Lieve Gerrit, voorzien van een natje en droogje, krijg je op  een leuke manier meer over de stad te horen. Welke invloed hadden de verschillende belastingen op de gebouwen in de stad en waarom werd Den Bosch vroeger het afvoerputje van Brabant genoemd? (Hint, de verschillende waterwegen kwamen hier bij elkaar...). Tijdens een rondvaart buiten de muren van de stad krijg je in ongeveer een uur tijd leuke informatie over de stad en kun je bij mooi weer heerlijk relaxen in het zonnetje op de boot. 

Kosten voor de rondvaart zijn €10,- per persoon. 

Rondvaart over de Binnendieze

De Binnendieze is één van de hotspots van Den Bosch. Over de geschiedenis hiervan zouden we een boek kunnen schrijven, er zijn veel mooie verhalen over te vertellen. Deze verhalen en geschiedenis krijg je te horen tijdens een van de vele boottochtjes die je op dit water kunt maken. We raden je dan ook zeker aan om een boottochtje over de Binnendieze te maken, om de stad van een compleet andere kant te bekijken én er nog wat van op te steken. Wist je bijvoorbeeld dat de gezellige kronkelstraatjes van Den Bosch zo zijn aangelegd, omdat de huizen aan de meanderende rivier de Dieze gebouwd zijn? Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld Amsterdam of Utrecht, waar het water in de stad vooral aangelegde kanalen zijn. Deze en andere weetjes worden met de nodige Brabantse humor verteld tijdens de ruim één uur durende boottocht. Ondertussen vaar je afwisselend in de open lucht en onder de stad door. Misschien zelfs wel door het 'hellegat'... 

Van 1 april t/m 31 oktober kun je over een van de eeuwenoude waterlopen van deze Bossche stadsrivier varen. De vaarroutes over de Binnendieze zijn erg populair en je doet er dan ook verstandig aan om (zeker tijdens vakanties en weekenden) online je tickets te kopen. De kans is anders groot dat de bootjes vol zitten. Tot drie uur voor vertrek kun je online boeken, daarna kan het alleen nog bij een van de verkooppunten, zoals Bolwerk Sint Jan. Wanneer je de tickets voor de Binnendieze online bestelt dan wordt er €0.50 extra in rekening gebracht voor de boekingskosten. Een ticket kost €7,- per persoon voor de Historische route en €10,- voor de Jeroen Bosch vaarroute. Dit laatste ticket geeft je ook toegang tot het Jheronimus Bosch Art Center, waar de boottocht eindigt. De Jeroen Bosch route is nog vrij nieuw, maar we kunnen je deze zeer sterk aanraden! Moderne techniek en de eeuwenoude geschiedenis komen samen in de vorm van sprookjesachtige projecties op de muren van het 'hellegat'. Een unieke ervaring! 

 

Shoppen

In het centrum van Den Bosch kun je heerlijk een dagje winkelen. Shop-till you drop! Zo zijn er vestigingen van de bekende winkelketens en grote merken te vinden in de hoofdstraten. Misschien nog wel leuker zijn de tal van kleine en unieke boetiekjes. De vele slingerpaadjes in de stad zorgen er voor dat je nooit ver hoeft te lopen om weer nieuwe winkeltjes te ontdekken. In onder andere de Snellestraat en Vughterstraat vind je conceptstores, boetiekjes en andere hotspots.

De Moriaan & Voorheen het VVV

Het oudste bakstenen huis van Nederland is te vinden aan de markt van Den Bosch. Dit mooie gebouw met kenmerkende gevel en toren is gebouwd in de 13e eeuw. Wanneer je door het centrum van de stad loopt is het niet te missen. Tot januari 2021 werd het gebouw gebruikt door de VVV van Den Bosch.  Helaas is het nu dus niet meer mogelijk om bij ze op bezoek te gaan voordat je de vele kronkelstraatjes in de stad gaat verkennen. 

Tramkade

De Tramkade in 's-Hertogenbosch is een wijk die volop in ontwikkeling is. Sommige mensen kennen het gebied al van de Verkade fabriek, waar je heerlijk een filmpje kunt te pakken of een voorstelling kunt bezoeken. Maar sinds 2015 is er nog meer bij gekomen wat de moeite waard is. Zo zijn delen van de oude mengvoederfabriek van De Heus omgebouwd tot feestlocaties en restaurantjes met een stoer industrieel karakter. Super hip dus! Aan de overkant van de mengvoederfabriek wordt druk gewerkt aan stadsstrand de Witte Sieb, waar je de laatste zonnestralen van de dag kunt meepakken voordat deze ondergaat. Ook zijn hier in de zomermaanden regelmatig  leuke feestjes te vinden zoals Losjes of de Rubberbotenparty. Houd deze wijk dus in de gaten.

Sowieso is de oude fabriek van de Heus de moeite waard om te bekijken. Op de grote voersilo's is prachtige street-art aangebracht en het hele complex is indrukwekkend. Op verschillende dagen in de week kun je hier ook heerlijk dineren of lunchen. Ben je dus op zoek naar wat plekjes buiten de gebaande paden, dan moet je hier zijn. 

Bourgondisch eten en drinken

Heerlijk uit eten of wat drinken kan eigenlijk overal in het bourgondische ’s-Hertogenbosch! De enige echte Bossche Bol mag daarbij zeker niet worden overgeslagen. Wanneer je vanuit het station naar de stad loopt herken je direct bakkerij Jan de Groot, waar de enige echte Bossche Bol gemaakt wordt, aan de wachtrij bij de deur. Zó populair zijn ze. Gelukkig zijn er ook andere plekjes in de stad waar je ze kunt proeven.

Waar borrelen in Den Bosch?

Heerlijk borrelen kan eigenlijk overal in Den Bosch. Maar er zijn een paar straatjes die een aparte vermelding verdienen. Zo kun je in de Uilenburg in de zomer heerlijk op een terras zitten om een drankje te drinken. Als je wilt kan dit zelfs een lokaal gebrouwen biertje zijn.

Lekker uit eten in Den Bosch

Den Bosch heeft verdeeld over de stad talloze plekken waar je kunt eten. Het aanbod varieert van goedkope restaurantjes tot bijzondere plekken met een uniek aanbod. De Korte Putstraat staat bekend als hét eetstraatje van ’s-Hertogenbosch. Je kunt hier als het weer het maar even toelaat heerlijk vertoeven op het terras van één van de vele restaurantjes waar je uit kunt kiezen. Overdag kun je hier ook terecht om lekker te loungen op een van de banken onder het genot van een drankje of lekkere lunch.

Een overzicht van enkele leuke en betaalbare restaurantjes in Den Bosch en tentjes waar je wat kunt eten of borrelen hebben we in een apart artikel voor jullie op een rij gezet. 

Geschreven door Erik van Erp op 02 Apr 2021 10:09.